Хүн амын урт наслалтад нөлөөлж байгаа хүчин зүйлүүдийн судалгаа
Салбар : Анагаах ухаан, эрүүл мэндийн шинжлэх ухаан
Төслийн дугаар :
Төслийн төрөл : ШУТ төсөл
Хугацаа: 2011-2015
Санхүүжилт: 121,410.0 мян.төг
Түлхүүр үг : Насжилт, урт наслалт, хөгшрөл судлал, судасны хөшүүн чанар
Үр дүн
Зорилт 1-ийн хүрээнд:
Судалгаанд хамрагдсан ахмад настны бие бялдарын зарим үзүүлэлтийн тодорхойлж үзэхэд биеийн өндөр 161.9±7.6 см (эр 150.4±7.1, эм 153.7±8.9), Биеийн жин 69.8±13.5 кг (63.6±14.1, 65.4±14.2), Биеийн жингийн индекс 26.6±4.7 (эр 28.0±5.5, эм 27.6±5.3), ГАДХЗ баруун 0.8±0.24 мм (эр 0.69±0.18, эм 0.72±0.2), ГАДХЗ зүүн 0.81±0.24 мм (эр 0.69±0.18, эм 0.72±0.21), CAVI – баруун 9.32±1.27 (эр 8.84±1.14, эм 8.97±1.19), CAVI – зүүн 9.39±1.31 (эр 8.89±1.19, эм 9.03±1.24), дундаж CAVI 9.35±1.26 (эр 8.86±1.15, эм 9.00±1.20) байлаа. Ахмад настны бие бялдар, физиологийн үзүүлэлт хоорондын хамаарлыг тооцож үзэхэд ЗШСИ (r=0.451 p>0.01), нийт холестрол (r=0.098, p<0.01), триглицерид (r= 0.071, p<0.01), ИНЛП-ХС (r=0.131, p<0.01), БНЛП-ХС (r=0.052, p<0.05), ийлдсийн ТТД (r=0.144 , p<0.01), ГАДХЗ (r=0.261, p<0.01), изопростан (r=0.226, p<0.01), систолын артерийн даралт (r=0.102, p<0.01) зэрэг үзүүлэлт нь наснаас шууд хамааралтай нэмэгдэж байсан бол биеийн өндөр (r= -0.097, p<0.01), биеийн жин (r= -0.194, p<0.01), БЖИ (r= -0.162, p<0.01), цээжний тойрог (r= -0.138, p<0.01), бугалганы тойрог (r= -0.238, p<0.01), бүсэлхийн тойрог (r= -0.074, p<0.01), өгзөгний тойрог (r= -0.147, p<0.01), гуяны тойрог (r= -0.290, p<0.01), ийлдсийн Т3 (r= -0.103, p<0.01) болон нийт антиоксидантын чадавх (r= -0.150, p<0.01) зэрэг нь урвуу хамааралтай өөрчлөгдөж байсан.
Зорилт 2-ын хүрээнд:
- Судалгаанд хамрагдсан нийт ахмад хүмүүсийн 36.2% нь харьцангуй эрүүл, 63.8% нь эрүүл бус байгаа ба харьцангуй эрүүл хүмүүсийн эзлэх хувь нь настай шууд хамааралтай буурч байна. Эрэгтэйчүүдийн 33.3%, эмэгтэйчүүдийн 37.3% нь харьцангуй эрүүл байлаа.
- Пауссоны регрессийн шинжилгээгээр эрүүл мэндийн байдал муудаж III,IV,V түвшин рүү шилжих эрсдлийг судлахад нас нэмэгдэх тусам эрсдэл нэмэгдэж байна. 55-60 насны хүмүүстэй харьцуулахад 60-аас дээш насны бүлгүүдэд эмгэгтэй болох эрсдэл 1.83-2.38 дахин их байна.
- Ямар нэгэн эмгэгтэй байх эрсдэл эрэгтэйчүүдэд эмэгтэйчүүдтэй харьцуулахад 2.03 дахин их, бүс нутгаар харьцуулбал Улаанбаатар хоттой харьцуулахад бусад бүс нутгуудад амьдардаг ахмад настангуудын хувьд 2.1-3.37 дахин өндөр байна.
- Олон хүчин зүйлийн бинар регрессийн шинжилгээгээр эрүүл урт наслалтанд өрхийн орлого, тамхи татсан хугацаа, өдөрт татдаг тамхины тоо, жимсний хэрэглээ, идэвхитэй хөдөлгөөн, цусан дахь БНЛП, ИНЛП, Тригелцридийн хэмжээ, гүрээний судасны зузаан болон CAVI зэрэг үзүүлэлтүүд тус тус үнэн магадтай нөлөөлж байна.
- Улаанбаатар хотын хүн амын дундаж наслалт нэмэгдэж байгаа боловч нийт хүн амд эзлэх ахмад настны эзлэх хувь 2006-2013 онуудад буурсан хандлагатай байна.
- Том ширхэгт тоосонцорын тухайн жилийн өдрийн дундаж агууламж хэмжээ 50-100 болж нэмэгдэхэд нийт хүн амд эзлэх ахмад настны эзлэх хувийн жин 0.19 хувиар буурч байгаа ба сулавтар хамааралтай байна. Хүхэрлэг хийн өдрийн дундаж агууламж 10 нэгжээр нэмэгдэхэд нийт ахмад настны эзлэх хувийн жин 1,1 хувиар буурч байна. Мөн азотын давхар ислийн хэмжээ ба нүүрсхүчлийн хийн хэмжээ нь эрүүл урт наслалтанд нөлөөлж байна.
- Монгол улсын 60-аас дээш насны хүн амын тархалтын газарзүйн атласыг гарган судлахад Улаанбаатарт хамгийн их буюу 2000-аас дээш, Баян-Өлгий аймаг нилэнхүйдээ, Өвөрхайнгайн хойд сумд, Дундговь, Хэнтий аймгуудад илүү өндөр тархалттай байна.
- Өндөр настны тархалт нь хойд өргөрөгийн 42-47 градус, уртрагын 103-108 градуст хамийн өндөр тархалттай байна. Агаарын харьцангуй чийгшилийг өндөр настны тархалтай харьцуулж авч үзэхэд жилийн дундаж чийгшил нь 40-60 хувьтай бүс нутагт өндөр настай амьдрах таатай бүс нутаг байж болох юм.