• Эхлэл /
• Судалгаа боловсруулалтын тухай мэдээлэл

Монгол улсад эрх зүйн зохистой тогтолцоо төлөвшүүлэх асуудал

Салбар : Нийгмийн шинжлэх ухаан

Төслийн дугаар : 015

Төслийн төрөл : Сэдэвт ажил

Хугацаа: 2002-2004

Санхүүжилт: 6000.0 мян.төг

Түлхүүр үг : Эрх зүй, хууль, шинэтгэл, эрх зүйн тогтолцоо, эрх зүйн төлөвшилт

Үр дүн

1. Монгол Улсын улс төр, эдийн засаг, нийгмийн амьдралыг ардчилан шинэтгэх нөр их бүтээлч үйлсийн хүрээнд дэлхийн жишиг, Монголын онцлог хо¸рын зааг уулзвар дээр эрх зүйн шинэтгэл амжилттай хэрэгжиж байна. Олон талтай, өргөн хүрээтэй, энэ ажил 1980-аад оны дунд үеэс эхэлсэн бөгөөд цаашдын өрнөлтийн уг суурь нь 1992 оны Үндсэн хууль юм. Хэдий бэрхшээлтэй, зарим ухралт, эргэлзээ тээнэгэлзээ, гацаа, гуйвуулга байгаа боловч үндсэн хуулийн үзэл санаа, үзэл баримтлалын дагуу эрх зүйн шинэтгэлийн ерөнхий чиг баримжаа, чиглэл, хандлага зөв байна.
2. Улсын Их Хурал 1992 оноос 2004 оны 5 дугаар сар хүртэл 1000 нэлээд гаруй хууль тогтоомж (шинээр хууль гаргах, хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах, олон улсын гэрээнд нэгдсэн буюу со¸рхон баталсан хууль батлах, хууль хүчингүй болгох, тогтоол гаргах) баталсан байх бөгөөд 2004 оны 5 дугаар сарын байдлаар 300 гаруй хууль хүчин төгөлдөр үйлчилж байна. Эдгээр хуульд хийсэн судалгаагаар хууль батлахдаа үзэл баримтлалгүй байх, эрх зүйн тогтолцооны үүднээс асуудалд хандахгүй байх, хууль тогтоомжийн салбар, институтын уялдаа сул, нэр томъ¸о, ойлголт оновчтой биш, зөрүүтэй, захиргааны элдэв шийдвэрийг хуулийн хэмжээнд өргөмжлөхийг оролдсон, давхардсан заалттай, гадны хуулийг хийсвэрээр хуулах зэрэг анхаарвал зохих асуудал байна. Ялангуяа Үндсэн хуулийн үзэл баримтлалд нийцээгүй эрх зүйн янз бүрийн тогтолцоотой орны хуулийг хуулбарлаж байгаа нь хууль тогтоомж дотооддоо авцалдаа уялдаа муутай зөрчилтэй болж, хэрэгжиж бататгах, үр нөлөө нь сулардаг байна.
3. Хараат бус бие даасан шүүхийг буй болгох нь Монгол Улсад ардчилал, хүний эрх, эрх чөлөөг баталгаажуулах чухал нөхцөл мөн. Хараат бус шүүхийг буй болгохын тулд Үндсэн хуулиар шүүх эрх мэдлийг хэрэгжүүлэх ардчилсан зарчмыг бататган бэхжүүлжээ. Эдгээр нь шүүх эрх мэдлийг гагцхүү шүүх хэрэгжүүлэх; шүүх хараат бус байж зөвхөн хуульд захирагдах; хууль шүүхийн өмнө бүгд эрх тэгш байх; шүүхээс хууль хэрэглэх; мэтгэлцэх; хэрэг маргааныг хамтын зарчмаар шийдвэрлэхэд иргэдийн төлөөлөгчдийг оролцуулах; нотлогдоогүй бол гэм буруутайд үл тооцох; өмгөөлөх, өмгөөлүүлэх эрхээр хангах; шүүн таслах ажиллагааг монгол хэлээр явуулах; шүүх хуралдааныг нээлттэй явуулах зарчим юм. Шүүх эрх мэдэл нь Иргэний, Захиргааны, Эрүүгийн, Үндсэн хуулийн шүүн таслах ажиллагааг хэрэгжүүлэх замаар хэрэгжинэ. Шүүх эрх мэдлийн үндсэн чиг үүрэг нь эрх зүйг сахиулж хамгаалах явдал мөн. Шүүн таслах ажиллагаа явуулах болон үндсэн хуулийн хяналтыг хэрэгжүүлэх замаар хүний эрх, иргэний нийгэм, төрийн ашиг сонирхлыг хангах нь шүүх эрх мэдлийн нэн чухал зорилтын нэг юм.

Удирдагч

Жүгнээ овогтой Амарсанаа

Бүрэн эх

Эрдэм шинжилгээний бүтээл

1. Нэг сэдэвт бүтээл, ном, товхимол /нэр/

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1		8 х.х		Дэлгэрэнгүй
2	Ж.Амарсанаа	.”Бизнесийн эрх зүй” (Хуульчдад зориулсан гарын авлага). УБ ,11 х.х	2003	Дэлгэрэнгүй
3	Т.Мэндсайхан	. "Хуульчийн ёс зүй" (Гарын авлага). УБ , 8 х.х	2004	Дэлгэрэнгүй
4	Ж.Амарсанаа	.”Монгол улс дах, эрх зүйн шинэтгэл ба харьцуулсан эрх зүй судлалын хөгжил” (Эмтгэл). УБ ,	2004	Дэлгэрэнгүй

2. Эрдмийн зэрэг горилсон бүтээлийн нэр

3. Шинэ ба шинэчилсэн бүтээгдэхүүний загвар

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

4. Шинэ болон шинэчилсэн технологи /нэр/

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

5. Тоног төхөөрөмжийн туршилтын загвар

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

6. Батлагдсан стандарт

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

7. Зөвлөмж

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

8. Заавар

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

9. Патент

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

10.Ашигтай загварын гэрчилгээ

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

11.Зохиогчийн эрхийн гэрчилгээ

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

12. Техник эдийн засгийн үндэслэл

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

13. Газрын зураг, атлас

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

14. Шинэ онол, теором

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

15. Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл гадаад

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

16. Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл дотоод

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Ж.Амарсанаа, Б.Амарсанаа	, ба бусад. ”Бизнесийн эрх зүй” (Бизнес эрхлэгчдэд зориулсан гарын авлага)		Дэлгэрэнгүй
2	Ж.Амарсанаа, Б.Амарсанаа	, ба бусад. ”Бизнесийн эрх зүй” (Хуульчдад зориулсан гарын авлага)		Дэлгэрэнгүй
3	Ж.Амарсанаа	. 2021 он хүртэлх Монгол Улсын үндэсний хөгжлийн хөтөлбөрийн “Ардчилсан, үр бүтээлтэй удирдлагын төлөвшилт” хэсэг		Дэлгэрэнгүй
4	Ж.Амарсанаа	ба бусад. “Шүүгчийн гарын авлага” (Англи хэл дээр хэвлэгдсэн) “Шүүгчийн ёс зүй” бүлэг		Дэлгэрэнгүй
5	Д.Золзаяа	. Шүүгчийн ёс зүйн байдлын судлагааны тайлан. 100 хуудас		Дэлгэрэнгүй
6	Ж.Амарсанаа	. “Монгол улс дахь эрх зүйн шинэтгэл ба харьцуулсан эрх зүй судлалын хөгжил” олон улсын эрдэм шинжилгээний бага хурлын баримт материал.		Дэлгэрэнгүй
7	Д.Золзаяа	. ”Захиргааны хэргийн шүүх” гарын авлагын эрх зүйн хяналтын бүлэг. 38 хуудас		Дэлгэрэнгүй
8	М.М.Богуславский	. “Олон улсын хувийн эрх зүй” захирал Ж.Амарсанаа, ЭША Б.Амарсанаа нар хамтран орчуулсан. Ж.Амарсанаа редакторласан. (442 хуудас)	2003	Дэлгэрэнгүй
9	Ж.Амарсанаа	ба бусад, “Хууль зүйн тайлбар толь”, (3x.x)	2003	Дэлгэрэнгүй
10	Ж.Амарсанаа, Б.Амарсанаа	, хамтран зохиогч “Professional English for lawyers” ном, (A5 194 хуудас)	2003	Дэлгэрэнгүй
11	Д.Сүнжид	“ХБНГУ-ын Бавари муж улсын нутгийн удирдлагын субьектүүдийн эрх хэмжээ, үүрэг даалгаварыг Монгол Улсынхтай харьцуулах нь”, УБ	2003	Дэлгэрэнгүй
12	Ж.Амарсанаа	“Шүүгчийн ёс зүй”, “Хууль дээдлэх ёс” сэтгүүл дугаар 1	2004	Дэлгэрэнгүй
13	Ж.Амарсанаа	“Хуульчдын сорилгын хураамж”, УБ /зохиогч, редактор/	2004	Дэлгэрэнгүй
14	Д.Золзаяа	“Шүүгчийн ёс зүйн байдлын судлагаа“, “Хууль дээдлэх ёс” сэтгүүл дугаар 2	2004	Дэлгэрэнгүй
15	Э.Цолмончимэг	“Иргэний эрх зүй дэх эзэмшлийн эрх зүйн зохицуулалтын зарим асуудал”, “Хууль дээдлэх ёс” сэтгүүл дугаар 4	2004	Дэлгэрэнгүй
16	Ж.Амарсанаа, О.Батсайхан	, “Үндсэн хууль” эмхтгэл, УБ	2004	Дэлгэрэнгүй
17	Д.Золзаяа, Э.Цолмончимэг	, ба бусад. “Олон улсын хувийн эрх зүй” /Бодлогын хураамж/,УБ	2004	Дэлгэрэнгүй
18	Ж.Амарсанаа	ба бусад, “Шүүгчийн гарын авлага” (Монгол хэл дээр хэвлэгдсэн), УБ	2004	Дэлгэрэнгүй
19	Ж.Амарсанаа	ба бусад, Хуульчийн ёс зүй гарын авлага, УБ	2004	Дэлгэрэнгүй
20	Д.Золзаяа	ба бусад, Хуульчийн ёс зүй гарын авлага, УБ	2004	Дэлгэрэнгүй

17.Эрдэм шинжилгээний илтгэл гадаад

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Ж.Амарсанаа	. “The recent trend and present condition of the legal system of Mongolia” (13 хуудас), Сөүл, БНСУ		Дэлгэрэнгүй
2	Ж.Амарсанаа	. “Монгол Улсын эрх зүйн тогтолцооны өнөөгийн байдал, хэтийн төлөв”, Азийн хууль зүйн мэдээллийн сүлжээ байгуулах талаарх олон улсын эрдмийн бага хурал, БНСУ Сөүл хот9.3-5	2003	Дэлгэрэнгүй
3	Ж.Амарсанаа	. “Хүний эрхийн олон улсын гэрээг Монгол улсад хэрэгжүүлэх асуудал”, Олон улсын эрх зүйн олон улсын хурал, Япон улс Нагоя10.7-9	2003	Дэлгэрэнгүй
4	Б.Амарсанаа	“Монголын эрх зүйн тогтолцооны хөгжлийн чиг хандлага” Япон улсын Нагоягийн Их сургуулиас зохион байгуулсан олон улсын хурал10.4-5	2003	Дэлгэрэнгүй
5		Rechtsreform und das nationale Rechtssystem in der Mongolei. Argumente und Materialien aus der Entwicklungs zusammenarbeit. Die Rechtsfamilie und ihre Wiederspiegelung in der Mongolei. Munchen S. 44-48	2003	Дэлгэрэнгүй

18.Эрдэм шинжилгээний илтгэл дотоод

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Ж.Амарсанаа	. “Монгол Улсын эрх зүйн тогтолцоо ба харьцуулсан эрх зүй судлалын хөгжил”, “Монгол улс дахь эрх зүйн шинэтгэл ба харьцуулсан эрх зүй судлалын хөгжил” олон улсын эрдэм шинжилгээний бага хурал.		Дэлгэрэнгүй
2	Ж.Амарсанаа	. “Хууль зүйн алба: үүсэл, хөгжил”, “Үндсэн хуулийн эрх зүйн хүрээн дэх шинэтгэлийн асуудал” эрдэм шинжилгээний бага хурал		Дэлгэрэнгүй
3	Ж.Амарсанаа	. “Шүүх эрх мэдлийг хэрэгжүүлэхэд шүүхийн захиргааны байгууллагын үүрэг, оролцоо”, Шүүхийн Ерөнхий Зөвлөлийн 10 жилийн ойд зориулсан “ШЕЗ ба өнөө ирээдүй” онол практикийн бага хурал5.16	2003	Дэлгэрэнгүй
4	Ж.Амарсанаа	. “Монгол Улсын Үндсэн хуулийн шүүх эрх мэдэл”, Үндсэн хуулийн шүүхийн бүс нутгийн анхдугаар семинар, Индонези Жакарта хот9.7-9	2003	Дэлгэрэнгүй
5	Ж.Амарсанаа	. “Ардчилсан, үр бүтээлтэй удирдлагын төлөвшилт”. “Монгол Улсын үндэсний хөгжлийн хөтөлбөр (2021)”, Монгол, Солонгосын хамтарсан семинар, Улаанбаатар12.8	2003	Дэлгэрэнгүй
6	Ж.Амарсанаа	. “Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн бүрэн эрхийн баталгаа”, “Ерөнхийлөгчийн институтыг боловсронгуй болгох нь” онол-практикийн бага хурал, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн тамгын газар,	2003	Дэлгэрэнгүй
7	Б.Амарсанаа	. “Японы хуульчдыг бэлтгэх, сонгон шалгаруулах тогтолцоо” (3 хуудас), ХЗДХЯ, ХЗҮТ хамтран зохион байгуулсан “Хуульчдыг сонгон шалгаруулах журмын тухай” хурал,	2003	Дэлгэрэнгүй
8	Ж.Амарсанаа	. “Монгол Улсын Үндсэн хууль дахь газар өмчлөх эрхийн зохицуулалт”, “Газрын эрх зүйн асуудал, практик” олон улсын эрдэм шинжилгээний бага хурал, Улаанбаатар хот9.10-11	2004	Дэлгэрэнгүй
9	Ж.Амарсанаа	. “Монгол Улс дахь хүний эрхийн хамгаалалт”, “Өмнөд Хойд Солонгос болон Монгол Улсын хууль эрх зүйн өнөөгийн байдал, хэтийн төлөв” сэдэвт олон улсын эрдэм шинжилгээний бага хурал, Улаанбаатар хот7.9	2004	Дэлгэрэнгүй

19.Аргачлал

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

20.Ишлэл

• Комент

Сэтгэгдэл бичих

Нэр :

---

СЭТГЭГДЛҮҮД