Бичил биетний экологи, ангилал зүй, биологийн идэвхт бодис нийлэгжүүлэгч бичил биетний судалгаа
Салбар : Байгалийн шинжлэх ухаан
Төслийн дугаар :
Төслийн төрөл : Сэдэвт ажил
Хугацаа: 2005-2007
Санхүүжилт: 62613400 мян.төг
Түлхүүр үг : мөөгөнцөр, замаг, төрөл зүйл, биобэлдмэл
Үр дүн
1. Монгол орны хангай, тал хээр, говийн бүс болон янз бүрийн дээжээс 70 мөөгөнцөр, 32 дрожжи 21 замгийн өсгөвөр ялгав. Ангилал зүйн судалгаа явуулсан мөөгөнцөрийн өсгөврүүд нь 18 төрөл 31 зүйл хамрагдснаас Fusarium. Penicellium ,Tricoderma, дрожжийн сан дахь 20 өсгөвөр нь Candida, Saccharomyces, Rhodotorula, Pichia, Debaromyces, замгийн өсгөвөр нь Dunalealla, Scenedesmus, Chlorella төрлүүд зонхилж байна.
2. Ялгасан өсгөврүүдэд протеаза, целлюлаза, амилаза ферментийн ферментийн идэвхитэй байна. Эдгээрээс Fusarium , Aspergillus -ийн төрлийн өсгөврүүд хамгийн өндөр идэвхитэй болохыг тогтоолоо.
3. Цэнгэг усны орчинд амьдардаг мөөгөнцөрүүд нь усны оролцоотойгоор нийлмэл нэгдлүүдийг энгийн нэгдэл болгон задалдаг ферментийн идэвхитэй, антагонист чанартай байгаа нь усыг аллохтони микрофлор, гаднаас орсон бодис бохирдлоос хамгаалж унасан навч , ургамал, амьтаны органик үлдэгдлийг задлахад онцгой үүрэгтэй нь батлагдлаа.
4. Жимсэнд өвчин үүсгэгч мөөгөнцөрийн өсгөврүүд цэврээр ялгаж төрөл зүйл нарийн тодорхойлсон, эдгээрийн эсрэг өндөр антагонист идэвхи үзүүлдэг Streptomyces-ийн өсгөврүүд илрүүлж антибиотик бодис гарган авч тус антибиотик өвчин үүсгэгчийн эсрэг өндөр идэвхитэй болохыг илрүүллээ.
5. Fomitopsis officinalis мөөгний цэвэр өсгөвөрийг ТГА болон Сабуро орчинд гарган авах боломжтой.
6. Этилийн спирт ашигладаг Brettanomyces sp-80 (372.9 мг/%), лактоз ашигладаг Candida fragariorum-60 (395.8 мг/%), Kluyveromyces marxianus-33 (395.8 мг/%)-ыг токоферол (Е витамин) нийлэгжүүлэгч дрожжийн омгоор сонгов.
7. Хүнсний нэмэлт биобэлдмэл үйлдвэрлэхэд хэрэглэх дрожжийн омгоор сонгосон Saccharomyces uvarum S-1 нь 55.5±0.09 % уураг нийлэгжүүлж, 2.21%тос, 10.7% үнс агуулж байлаа.
8. АПУ ХК-ны Пивоны үйлдвэрийн исэлтээс гарсан хоёрдогч түүхий эд хаягдал дрожжийг боловсруулан гарган авсан биобэлдмэл нь 28-30% уураг, 3.0-5.1% тос, 5.7% чийг, 0.38-1.0% үнс, 10.0-23.5% нүүрс ус, В1 21,9мкг/г, В6 5,2 мкг/г витамин, макра-микроэлемент агуулж байна.
9. Rhodotorula mucilaginosa омгийн биомасс дахь химийн бүрэлдэхүүнийг тодорхойлоход шар сүүний задраг бүхий орчинд уураг (42.6%,) каротин (380мкг/мл) нийлэгжүүлж, хүнд, хортой элементүүд илрээгүй.
10. Шар сүүг перлитийн шавраар тунгалагжуулж Saccharomyces lactis, Lactobacillus.acidophillus омгийг өсгөвөрлөсөн ундаа (У-2 )нь (моносахар 6.73%, аминдэм С 180мг/%, аминдэм Р 0.17%, уураг 6.04 %) илүү үзүүлэлтэй учир эмчилгээ сувилгааны зориулалтаар ашиглах боломжтой болно.
11. Хүнсний эрдэм шинжилгээ үйлдвэрлэлийн “ХҮНСТЕХ” корпорацийн ЭШ-ний ажилтан нартай хамтран уураг, каротинаар баяжуулсан савхан гоймон үйлдвэрлэх технологийн зааварыг боловсруулж,. физик химийн үзүүлэлт, витамин, эрдсийн найрлагыг тогтооход стандарт үзүүлэлтэй ойролцоо байгаа учир хүнсний нэмэлт болгон ашиглах боломжтой юм.
12. Сонгосон масюк спиртийн шаарт (МКСШ) орчинд Dunaliella замгийг ургуулсан биомасст 46.87% уураг, 146.5мкг/г нийт каротиноид, 13.2мкг/г -каротин нийлэгжүүлжсэн тул хүнсний нэмэлт ба организмд явагдах ханаагүй тосны хүчлийн исэлдэлтээс урьдчилан сэргийлэх, бууруулах зориулалт бүхий антиоксидантын эх булаг болгох боломжтой юм.
13. Эдгээр өсгөврүүдэд агуулагдах нийт уургийн хэмжээ дунджаар 21.9-50.1% уураг нийлэгжүүлж байгаа нь цаашид замгийн нэмэлт тэжээл уургийн үйлдвэрлэлд ашиглах боломжтойг харуулж байна.
14. Улаанбаатар хот орчмын усны 10 дээжинд микробиологийн шинжилгээ хийхэд Туул голын Яармаг, Зайсан, Сонсголонгийн усанд органик бодис, өвчин үүсгэгч бактерээр их бохирдсон, Өлзийтийн булгийн усны бохирдол бага байна.
15. Микробиологийн судалгаагаар СХД болон Туул голын сав дагуух 3 цэгийн дээжнээс Coli - ийн бүлгийн бактериуд илэрсэн нь ундны усны стандарт шаардлагад нийцэхгүй байв.
16. Манай орны ус цэвэрлэх 120 гаруй байгууламжийн 60-аад хувь нь эвдэрхий, шаардлагын хэмжээнд хүрч ажиллаж чаддаггүй, усыг их хэмжээгээр хүнд металлын ион /Cr/ зэргээр бохирдуулдаг ба 38 арьс ширний үйлдвэр цехүүдээс зөвхөн 4-өөс бусад нь стандарт шаардлагын хэмжээнд хүртэл усаа цэвэршүүлдэггүй, идэвхт микроорганизмууд цөөрснөөс болж байна.
17. Хөдөөгөөс хотыг чиглэсэн их нүүдэл улам бүр эрчимтэй болж байгаагаас сүүлийн үед хот улам бүр хүрээгээ тэлж, нэгэнт тогтоосон усны нөөц хүрэлцэхгүйд хүрч, хүний үйл ажиллагаа, үрэлгэн хэрэглээнээс болоод усны нөөц багасч байгаа бөгөөд 2010 оноос эхлээд Улаанбаатар хот усны гачаалд орж мэдэхээр байна.