Улирлын ба олон жилийн цэвдгийн температурын горим, хүйтний үзэгдлийн динамикийн судалгаа
Салбар : Байгалийн шинжлэх ухаан
Төслийн дугаар : 038
Төслийн төрөл : Сэдэвт ажил
Хугацаа: 2005-2007
Санхүүжилт: 48912100 мян.төг
Түлхүүр үг : цооног, хөлдөлт, гэсэлт, цэвдэг, чулуулаг, үнэлгээ
Үр дүн
1. Хөлдөлт, гэсэлтийн гүн агаарын температураас гадна ул хөрсний чийг, цасан болон ургамалан бүрхэвч хотгор гүдгэрийн онцлог, зүг зовхисоос хамаарч харилцан адилгүй өөрчлөгдсөн төдийгүй цасан бүрхэвчийн зузаан, тархалт, цастай байх хугацаа жилээс жилд багассан зүй тогтлыг илрүүлэв.
2. Уур амьсгалын дулааралтай холбоотой хөрсний гадарга дээрхи өөрчлөлт эрчимтэй явагдаж, криоген үзэгдлүүд ч их нөлөөлж байгааг тогтоов.
3. Урд өмнөх цэвдгийн зураг нь мужлалын зураг бөгөөд муж тус бүрт цэвдгийн эзлэх хувийг зааж өгдөг байсан бол бидний зохиосон цэвдгийн тархалтын зурагт цэвдэгтэй талбайг ялгаж харуулдгаараа давуу болохыг харуулав.
4. Геофизикийн мониторинг судалгаагаар цэвдгийн физикийн хилийг ялгаж, хавар, намар, зуны хээрийн хэмжилтийн эталон муруйнуудыг сонгож, анх удаа тоон
мэдээ материал бүрдүүлэв.
5. Архангай аймгийн Тариат сумын нутаг хойд Тэрхийн хөндийн цэвдгийн зузаан уулын ар хажуудаа 82 м-т хүрч, голын хөндийдөө 35-78 м хооронд хэлбэлзэнэ.
Харин уулын өвөр хажууд цэвдэгт давхарга байхгүйг нотолж, 300 м өргөнтэй тектоник эвдрэлийн бүсийн, цэвдгийн доорхи ан цав судлын түрэлттэй (артезийн
ус байх талтай) усны арвин нөөцийг илрүүлэв.