• Эхлэл /
• Судалгаа боловсруулалтын тухай мэдээлэл

Ургамлын фенолт нэгдлийн фитохимийн судалгаа, тэдгээрийн биологийн идэвх

Салбар : Байгалийн шинжлэх ухаан

Төслийн дугаар : 1700073

Төслийн төрөл : Сэдэвт ажил

Хугацаа: 2008-2010

Санхүүжилт: 93,348.0 мян.төг

Түлхүүр үг : фенолт нэгдэл, флавоноид, кумарин, лигнан, эфир

Үр дүн

1. Тайлангийн хугацаанд 20 орчим ургамлуудаас химийн цэвэр байдлаар 61 бодисын биологийн идэвхит бодисыг ялгаж, тэдгээрийн физик, хими, спектрүүдийн үзүүлэлтүүдийг үндэслэн бүтцийн тайлал хийсэн. Эдгээрийн дотор байгалиас анх удаа 4 шинэ бодис оллоо.
2. Саrduus crispus ургамлаас цэвэр байдлаар 3 бодис ялган 1 шинэ бодис байгальд анх удаа олов. Спектр ба химийн хувирлын үр дүнд криспин - А-гийн N-оксид гэж түүний бүтцийг тогтоов.
3. Цэх түмэн тана ургамлын бутанолын фракциас байгалийн шинэ фенолт нэгдэл ялгаж, түүний бүтцийг 4,5 - дигидроксибензальдегид- 3-O--D-глюкопиранозид болохыг спектрийн аргаар баталсан.
4. Gentiana amarellа ssp acuta ургамлаас байгальд анх удаа 2 шинэ бодис олж бүтэц байгууламжийг батлав. Хоёр байгалийн шинэ ксантон гликозид болох корумбиферин 3-О-β-D-глюкопиранозид ба свертиависксантон -1 буюу 81-О- β-D глюкопиранозид гэж спектрүүдийн орчин үеийн нарийвчилсан аргуудыг хэрэглэн батлав.
5. Цомцогт бэр цэцгээс 4 бодис цэвэр байдлаар ялган дахин талсжуулах замаар цэвэрлэн, спектрүүдийн нарийн шинжилгээ хийж, 2 бодисын бүтцийг нарийвчлан тогтоов . ПСР ба ЦСР-ын 13С спектрийн боловсруулалт шинжилгээний дүнгээс үзэхэд S-1 бодис нь C11H10O4 брутто томъёотой бөгөөд ароматик цагирагтаа хоёр гидроксилийн бүлэг бүхий коричны хүчлийн этилийн эфир болохыг батлав. Харин HMBC спектрийг үндэслэн бүх протонууд тэдэнтэй орто, мета байрлалд байгаа нүүрстөрөгчийн атомтай бүхэлдээ хэрхэн холбогдсон төлвийг гаргасан нь уг бодисын найрлаганд орсон протон ба нүүрстөрөгчийн бүх атомуудад оноолт хийж S-3 бодисын бүтцийг 5,7,4I –тригидрокси флавон буюу апигенин гэж таньж тодорхойлов.
6. Жимсгэнэт хотир ургамлын туйл ихтэй бутанолын ханднаас сапонин олсон.
7. Сибирь гантөмөрөөс кумарины төрлийн 10 бодис ялгаж бүтцийг тогтоосон болно.
8. Манай судалгааны үр дүнд Монгол хунчирын нейроныг хамгаалах чадвар нь сарьслаг хунчираас хавьгүй илүү байгаа нь тогтоогдсон юм. Глутаматын фонон дээр Сарьслаг хунчираар үйлчлэхэд амьд нейроны тоо 51,77%, харин Монгол хунчирынх 55,53% . Эдгээр ургамлуудын нейроныг хамгаалах үйлдлийн зөрөө нь тэдний хемотаксономын ялгаатай холбоотойгоор батлагдаж байна. Энэ нь Монгол ба сарьслаг хунчирын ганц гол хамгаалах үйлдэл нь олон ургамал болон хунчирт мөн агуулагдах флавоноид юм. [8, 3].
9. Байгалийн гүн хөх ургамлаас флавоноидын төрлийн 5 бодис ялгаж,бүтцийг тогтоов.

Удирдагч

Дуламжав овогтой Батсүрэн

Бүрэн эх

Эрдэм шинжилгээний бүтээл

1. Нэг сэдэвт бүтээл, ном, товхимол /нэр/

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Д.Батсүрэн, Г.Чойжамц	Нөмрөгт банздоо(Saussurea involucrata Kar Et Kir.Sch.Bir)-гийн Фармокологи, фитохимийн зарим судалгаа	2009	Дэлгэрэнгүй

2. Эрдмийн зэрэг горилсон бүтээлийн нэр

3. Шинэ ба шинэчилсэн бүтээгдэхүүний загвар

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

4. Шинэ болон шинэчилсэн технологи /нэр/

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

5. Тоног төхөөрөмжийн туршилтын загвар

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

6. Батлагдсан стандарт

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Д.Батсүрэн, Ж.Тунсаг, Ж.Дамдинсүрэн, Н.Гүрдагва, Б.Содбаяр	“Амин тун” бэлдмэл	2008	Дэлгэрэнгүй
2	Г. Одонтуяа , Т. Оюунцэцэг , Г. Цэрэнханд	Сөөгөн боролзгоны цэцэг ба навч түүхий эдийн стандарт	2009	Дэлгэрэнгүй

7. Зөвлөмж

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

8. Заавар

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Д.Батсүрэн, Ж.Тунсаг, Ж.Дамдинсүрэн, Н.Гүрдагва, Я.Жамъянсан	"Амин тун бэлдмэлийн технологийн заавар"	2008	Дэлгэрэнгүй
2	Ж.Оюунцэцэг, Ж.Ганбаатар	“Клиномон” биологийн идэвхт нэмэлт бүтээгдэхүүний технологийн заавар"	2009	Дэлгэрэнгүй

9. Патент

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	D.Batsuren	An antibacterial and antifungal composition containing Dracocephalum foetidum extracts, Sophora alopecuroides extracts or fractions thereo	2008	Дэлгэрэнгүй

10.Ашигтай загварын гэрчилгээ

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

11.Зохиогчийн эрхийн гэрчилгээ

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

12. Техник эдийн засгийн үндэслэл

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

13. Газрын зураг, атлас

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

14. Шинэ онол, теором

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

15. Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл гадаад

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	M. Reist, D. Batsuren, B. Purevsuren, P.-A. Carrupt, K. Hostettman, А. Urbain, G. Martson, L. SintraGrilo, L. Bravo, O. Purev	Xanthones from Gentianella amarelle ssp.acuta with Acetylcholinesterase and Monoamine Oxidase Inhibitory ActivitiesJournal Natural Products	2008	Дэлгэрэнгүй
2	Г. Энхмаа , Э. Сарнайзул , Т. Оюунцэцэг , Б. Сүххүү , Г. Одонтуяа , Sh.Y. Ryu , Y.S . Kim	Antimicrobial activity of Mongolian medicinal plants	2008	Дэлгэрэнгүй
3	Ж. Ганбаатар, Б. Гантумур, С.А. Осадчий, Э.Э. Шульц, М.М. Шакиров, Г.А. Толстиков	“Исследование растительных кумаринов. Птериксин из Peucedanum terebinthaceum”	2008	Дэлгэрэнгүй
4	А.Я. Шурыгин , А.А. Кравцов , Д. Батсурен , Ж. Тунсаг , Н.С. Скороход , Е.И. Удодова , Е.В. Мирошниченко , Т.А. Асеева , Е.В. Петров , С.М. Николаев	Сравнительное изучение защитного действия экстракта корней Astragalus mongolicus Bunge и Astragalus membranceus (Fischer) Bunge на зернистые нейроны мозжечка крыс в условиях глутаматной токсичности	2009	Дэлгэрэнгүй
5	Disan. Gunbilig, Wilhelm. Boland	Defensive agents of Blaps femoralis,a traditional Mongolian Medicinal insect	2009	Дэлгэрэнгүй
6	D. Batsuren, J. Tunsag, Kang. Kyungsu , Nho. Cho Won	Anticancer effect of daurinol isolated from Mongolian medicinal plant Haplophyllum dauricum and its molecular mechanism Mongolia-Korea Forum on Education	2010	Дэлгэрэнгүй
7	Г. Одонтуяа , Г. Энхмаа , Н. Батбаяр , Р. Наран , K.T. Inngjerdingen , T.E. Michaelsen , B.S. Paulsen	A Bioactive Acidic polysaccharide from seeds of Malva mohileviensis and some Pharmacological activities of both herb and seed fractions	2010	Дэлгэрэнгүй
8	В.И. Домаш , О.В. Иванов, Ц. Даш, Д. Батсүрэн , Э. Сэлэнгэ , Ж. Батхүү , Т.П. Шарпио , С.А. Забрейко	Биологически активные компоненты дикорастущих видов семейства Compositae флоры Монголии	2010	Дэлгэрэнгүй

16. Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл дотоод

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Б. Сүххүү , Г. Одонтуяа , Sh.Y. Ryu , Y.S. Kim	Үнэгэн сүүлхэй балганы (Myricaria alopecuroides) биологийн идэвх ба фитохимийн судалгааны дүн	2008	Дэлгэрэнгүй
2	M. Banzaagaya , G. Choijamts , N. Batbayar , D. Batsuren , N. Radnaa , B. Paulsen , K. Inngjerdingen , Ts. Dash	Influence of Numrugt Banzdoo (Saussurea involucrata Kar et Kir.Sch.Bip ) plant polysaccharide on the immune complement system.	2008	Дэлгэрэнгүй
3	J. Ganbaatar, B. Gantumur, S.A. Osadchii , Ts. Tsedendorj	“Coumarin compounds from the roots of Peucedanum baicalence Koch”	2008	Дэлгэрэнгүй
4	O. Энхтуяа, Ж. Ганбаатар, Б. Гантөмөр	“Хагийн антибиотик үйлчилгээт бодисын судалгаа”	2008	Дэлгэрэнгүй
5	J. Ganbaatar, B. Bulgantuya, D. Tuvshintugs, D. Batsuren, D. Badamhand, E.E. Shults , Ts. Tsedendorj, D. Mungunnaran	Determination of volatile substances from the aerial parts of Peucedanim baicalense Koch	2009	Дэлгэрэнгүй
6	J. Ganbaatar, A. Tuvshintugs, D. Badamkhand, D. Mungunnaran, E. Munkhbat	‘’Phytochemical investigation of Peucedanum salinum Pall. ex. Spreng ‘’	2009	Дэлгэрэнгүй
7	J. Ganbaatar , L.D. Radnaeva , D. Otgonsuren , V. Taraskin , D. Mungunnaran , D. Badamkhand	“Coumarins of Phlojodicarpus sibiricus”	2009	Дэлгэрэнгүй
8	D. Batsuren, A. Tuvshintugs, J. Tunsag, B. Ganpurev	Investigation of phenolic compounds of Scabiosa comosa Fisch	2009	Дэлгэрэнгүй
9	G. Davaakhuu, J. Sukhdolgor, J. Tunsag, B. Sodbayar, D. Batsuren, D. Alatangaole	Antimicrobial activity of extracts of Carduus crispus L. Mongolian Academy of Sciences. Institute of Chemistry & Chemical Technology	2009	Дэлгэрэнгүй
10	М. Банзаагаяа , Н. Батбаяр , Ц. Даш , Ж. Тунсаг , Д. Батсүрэн, Б. Содбаяр	Нөмрөгт банздоо (Saussurea involucrata Kar et Kir.Sch.Bip )-гийн усанд уусдаг полисахаридын гликозидын холбооны байрлалыг тогтоосон нь	2009	Дэлгэрэнгүй
11	J. Sukhdolgor, J. Tunsag, B. Sodbayar, D. Batsuren, D. Altangaole, J. Davaakhuu	Antimicrobial activity of extracts of Carduus crispus	2009	Дэлгэрэнгүй
12	Ж. Батхүү , Г. Одонтуяа , Т. Оюунжаргал , Б. Сүххүү	Монголын эмийн ургамлуудаас ялгасан фенолт нэгдлүүдийн фитохими болон нянгийн эсрэг идэвхийн	2009	Дэлгэрэнгүй
13	Г. Одонтуяа , Ц. Оюунсүрэн , Б. Онон , О. Одгэрэл , Б. Түвшинтөгс , Р. Сандуйжав	Эмийн багваахайн элэгний хавдрын эсэд үзүүлэх нөлөө	2009	Дэлгэрэнгүй
14	Ж. Батхүү , Г. Одонтуяа , Э. Сэлэнгэ	Монгол орны зарим ургамлын антиоксидант идэвх	2010	Дэлгэрэнгүй
15	Д. Бямбасүх , Г. Одонтуяа , Ж. Батхүү	Ямаан арц (Juniperus sibirica Burgsd)-ны мутагений үйлчлэлийг дарангуйлах идэвхийн судалгаа	2010	Дэлгэрэнгүй
16	Г. Одонтуяа	Монголын эмийн ургамлыг хэрэглэх боломж	2010	Дэлгэрэнгүй
17	Э. Сэлэнгэ , Г. Одонтуяа , Ж. Батхүү	Цэх түмэн танын (Chamaerhodos erecta L.Bge) шинэ нэгдэл, антиоксидант үйлдэл ба хэрэглэх боломж	2010	Дэлгэрэнгүй
18	Д.Батсүрэн, А.Төвшинтөгс, Б.Ганпүрэв, Ж.Тунсаг, Б.Содбаяр	Цомцогт бэр цэцгийн фенолт нэгдлийн химийн судалгаа Апигенины бүтцийг таньж тодорхойлсон нь	2010	Дэлгэрэнгүй

17.Эрдэм шинжилгээний илтгэл гадаад

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	J. Ganbaatar, R. Baigalmaa, O.Enkhtuya, B. Gantumur	Usnic acid of some lichen species growing in Mongolia	2008	Дэлгэрэнгүй
2	D. Urtnasan, J. Ganbaatar, B. Gantumur	Chemical composition of Mongolian Camel milk	2008	Дэлгэрэнгүй
3	Ж. Ганбаатар, Б. Гантумур, С.А. Осадчий , Э.Э. Шульц , М.М. Шакиров , Г.А. Толстиков	“Исследование растительных кумаринов. Птериксин из горичника скипидарного (Peucedanum terebinthaceum Fischer et Turcz.)”	2008	Дэлгэрэнгүй
4	D. Nyamaa , D. Naidan , M. Binderya , J. Ganbaatar , R. Khorolgarav	Antioxidant and membrane strengthen activity of ethanolic fraction of Carduus crispus L	2008	Дэлгэрэнгүй
5	Г. Одонтуяа , Т. Оюунцэцэг , Sh.Y. Ryu , Y.S. Kim	Сөөгөн боролзгоны биологийн идэвх биологийн идэвх ба фитохимийн судалгаа	2008	Дэлгэрэнгүй
6	Э. Сарнайзул , Б. Сүххүү , Г. Одонтуяа , Sh.Y. Ryu , Y.S. Kim	Могойн идээн зүйл ургамлуудын биологийн зарим идэвх ба фитохимийн судалгаа	2008	Дэлгэрэнгүй
7	Б. Сүххүү, Г. Одонтуяа, Ц. Чимгээ , М. Амбага , Sh.Y. Ryu , Y.S. Kim	Үнэгэн сүүлхэй балганы биологийн идэвх ба фитохимийн судалгаа	2008	Дэлгэрэнгүй
8	Y.H. Choi , G.H. Yon , K.S. Hong , D.S Yoo , B.H. Lee , W.K. Park , Г. Одонтуяа, Y.S. Kim , Sh.Y. Ryu	Psoralea corylifoli-н үрнээс ялгасан фенолт нэгдлүүдийн BACE-1-г дарангуйлсан үйлдлийг in vitro-д туршсан дүн	2008	Дэлгэрэнгүй
9	M.R. Cha , Y.H. Choi , B.H. Lee , Ch.W Choi , G.H. Yon , K.S. Hong , Sh.Y. Ryu , Y.S. Kim , Г. Одонтуяа	Vitis vinifera-н холтосны ханднаас ялгасан резвератролын шинэ димер	2008	Дэлгэрэнгүй
10	Г. Одонтуяа , Б. Сүххүү , Sh.Y. Ryu , Y.S. Kim	Монголын зарим эмийн ургамлаас ялгасан флавоноидын бүтэц байгууламж	2008	Дэлгэрэнгүй
11	G.Davaakhuu, D.Batsuren, J.Tunsag, J.Ganbaatar, J.Sukhdolgor	Investigation of Alkaloids of the aerial parts of Carduus crispus L. New alkaloid from Carduus crispus L	2008	Дэлгэрэнгүй
12	Г. Одонтуяа , Т. Оюунжаргал , Б. Сүххүү , Sh.Y. Ryu , Б. Сүххүү , Sh.Y. Ryu	Монголын ургамлаас ялгасан фенолт нэгдлийн нянгийн эсрэг идэвх	2009	Дэлгэрэнгүй
13	Г. Одонтуяа , Д. Алтангол , Ц. Цэрэнлхам , Ж. Сүхдолгор	Цээнийн цагааны ханднуудын нянгийн эсрэг идэвх	2009	Дэлгэрэнгүй
14	L.D. Radnayeva, V.V. Taraskin, S.V. Zhigzhitzhapova, J. Ganbaatar	Essential oils and coumarins from plants of the Phlojodicarpus Turcz. Ex Ledeb (Umbelliferae) growing in Russia (Republic of Buryatia) and Mongolia	2009	Дэлгэрэнгүй
15	J. Ganbaatar, Ts. Tsedendorj, A. Tuvshintugs, S. Shatar	Coumarins of Peucedanum salinum Pall. ex. Spreng	2009	Дэлгэрэнгүй
16	J. Ganbaatar, E.E. Shults, D. Mungunnaran, A. Tuvshintugs, G.A. Tolstikov	Plant coumarins of some Apeaceae species growing in Siberia and Mongolia	2010	Дэлгэрэнгүй
17	E.E. Shults , J. Ganbaatar , L.D. Radnaeva, R. Mungunnaran , A. Tuvshintugs , V.V. Taraskin	Coumarins of Phlojodicarpus sibiricus and Peucedanum terebinthaceum growing in Buryaria and Mongolia,	2010	Дэлгэрэнгүй
18	Ya. Jamyansan, J. Ganbaatar, S. Javzan	Flavanoids from Rhodiola rosea in Mongolian flora	2010	Дэлгэрэнгүй
19	Г. Одонтуяа , Ц. Цэрэнлхам , Э. Пүрэвдорж , Э. Сэлэнгэ , Ж. Сүхдолгор , Б. Гэрэлт	Цагаан цээнийн судалгааны дүн, “Current situation and future trends of drug research and development from natural sources”	2010	Дэлгэрэнгүй
20	G. Davaakhuu, J. Sukhdolgor, J. Tunsag, D. Batsuren	Phytochemical study of Carduus crispus.LThe second Bilateral symposium on Applications of Biotechnology and combating desertification	2010	Дэлгэрэнгүй
21	D.Batsuren, J.Tunsag, A.S.Shurigin, B.Enkhjargal	Comparative study of prorective effect of Astragalus Mongolicus Bumge and Astragalus Membranaceus(Fisch.)Bge roots extracts on granule cells of rat cerebellar from the glutamate neurotoxicity	2010	Дэлгэрэнгүй

18.Эрдэм шинжилгээний илтгэл дотоод

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	E.E. Shults , J. Ganbaatar, Ya. Jamyansan, M. Dumaa, B. Bulgantuya, Gan. Gantumur	Determination of volatile substances from the roots of Rhodiola rosea L. growing in Mongolia	2008	Дэлгэрэнгүй
2	Ж.Дамдинсүрэн, Д.Батсүрэн, Н.Гүрдагва, Д.Тунсаг	“Амин тун” бэлдмэлийг мал,амьтаны витамин эрдсийн дутагдалд эмчилж,сэргийлэхээр туршсан дүнгээс	2009	Дэлгэрэнгүй
3	Ю. Оюунбилэг, Д. Цэрэндулам, Ж. Оюунбилэг, Д. Батсүрэн	Эм, биобэлдмэл, биотехнологийн салбарт гүйцэтгэсэн судалгааны ажлын зарим практик үр дүнгээс	2010	Дэлгэрэнгүй
4	Э. Сэлэнгэ , Г. Одонтуяа , Ж. Батхүү	Цэх түмэн танаас ялгасан антиоксидант идэвхтэй нэгдлийн шинж чанар	2010	Дэлгэрэнгүй
5	Г. Одонтуяа , Ж. Батхүү , Б. Дэлгэрбат , Ч. Батцэцэг	Leptopyrum fumaroides (L.) Reichb. Мутагений эсрэг үйлдэл	2010	Дэлгэрэнгүй
6	Г. Одонтуяа	Study on Dasiphora fruticosa (L.) Rydb.	2010	Дэлгэрэнгүй

19.Аргачлал

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

20.Ишлэл

• Комент

Сэтгэгдэл бичих

Нэр :

---

СЭТГЭГДЛҮҮД