• Эхлэл /
• Судалгаа боловсруулалтын тухай мэдээлэл

Нарны титэм, дөл, тэсрэлтийн физик шинж чанарын судалгаа

Салбар : Байгалийн шинжлэх ухаан

Төслийн дугаар :

Төслийн төрөл : Сэдэвт ажил

Хугацаа: 2018-2021

Санхүүжилт: 30,600.0 мян.төг

Түлхүүр үг : Нарны идэвхжил, Нарны идэвхт үзэгдлүүд, Нарны хэт ягаан цацраг, Тэнгэрийн эрхсийн хөдөлгөөн, GPS, Ионосфер, Электроны нийт агууламж

Үр дүн

Нарны коронограф дурангаар спектрийн H-альфа шугам дээр Нарны тэсрэлт, дөл, идэвхт мужийн ажиглалт хийх, тэдгээрийн физик параметрийг тодорхойлох, тайлбарлах тооцоолол хийх, Нарны хэт ягаан цацрагийн эрчмийг 365нм12нм, 312нм12нм долгионы мужууд дээр хэмжилт хийж улирал, нарны идэвхжил зэргээс хамаарах шүтэлцээг тодруулах, Нарны радио гялбааны спектрт анализ хийх, түүний үндсэн параметрүүдийг тооцоолох программ зохиох, байнгын GPS станцуудын тасралтгүй ажиллагааг хангах, HOVD, CHOB, DALN станцуудын мэдээг хөрвүүлэх, архивлах, боловсруулах, GPS хурдны өөрчлөлтийг Дэлхийн тулгуур тогтолцоонд тодорхойлж, хянах, ионосфер дэх электроны агууламжийн өөрчлөлтийг судлах зэрэг ажлуудыг өнгөрсөн хугацаанд хийж гүйцэтгэсэн.Тухайлбал, Нарны NOAA 12770 идэвхт мужид болсон 2020 оны 8-р сарын 08-ны тэсрэлт болон идэвхт дөлний зургийг “Хүрэл тогоот” Одон Орон Судлах Оргилын Коронограф дурангаар устөрөгчийн Н-альфа шугам дээр авч боловсруулж физик параметрүүдийг тодорхойлсон. Титмийн электрон нягтыг тодорхойлох дараах томьёог гарган авсан. n_e= n_0 〖(1+y)〗^((-1)⁄((1-α)b)), y=(1-α)/α b r/λ_T . Бага жинтэй хүчний тусламжтайгаар Дэлхийтэй мөргөлдөж аюул учруулж болох бага гаригуудын тойрог замыг өөрчлөн аюулгүй болгох боломжтойг харуулсан онолын хэд хэдэн тооцоог хийв. Нарны хэт ягаан цацрагийн 365нм ба 312нм долгионы орчим мужид 2008-2019 онд хийсэн хэмжилтийн материалыг ашиглан агаар мандлын тунгалгийн коэффициентийг тодорхойлсон. Ионосфер давхаргын электроны нийт агууламжийн (ЭНА) хэлбэлзлийг Нарны идэвхт үзэгдлүүд болон геосоронзон шуурга зэрэгтэй хамааралтай байгааг судалж, түүний урт болон богино хугацааны үеүдийг Фурье, Вейвлет аргуудаар тодорхойлсон. Сансрын геодезийн суурь судалгааны хүрээнд дагуулын навигацийн GNSS мэдээгээр газрын деформац шилжилт хөдөлгөөний хурд, Дэлхийн тулгуур тогтолцоонд тодорхойлох ажлыг хийсэн.

Удирдагч

Дамдин овогтой Батмөнх

batmunkh.damdin@yahoo.com; batmunkh@iag,ac,mn

Эрдэм шинжилгээний бүтээл

1. Нэг сэдэвт бүтээл, ном, товхимол /нэр/

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

2. Эрдмийн зэрэг горилсон бүтээлийн нэр

3. Шинэ ба шинэчилсэн бүтээгдэхүүний загвар

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

4. Шинэ болон шинэчилсэн технологи /нэр/

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

5. Тоног төхөөрөмжийн туршилтын загвар

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

6. Батлагдсан стандарт

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

7. Зөвлөмж

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

8. Заавар

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

9. Патент

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

10.Ашигтай загварын гэрчилгээ

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

11.Зохиогчийн эрхийн гэрчилгээ

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

12. Техник эдийн засгийн үндэслэл

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

13. Газрын зураг, атлас

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

14. Шинэ онол, теором

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

15. Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл гадаад

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Батмунх Н.., Холшевников К.В., Оськина К.И., Титов В.Б	“Норма смещения положения небесного тела в одной задаче диначеской астрономии”		Дэлгэрэнгүй
2	Б.Нямсурен, Т.Н.Санникова, К.В.Холшевников.	Движение в центральном поле при возмущающем ускорении, постоянном в сопровождающей системе отсчета, связанной с вектором скорости.	2018	Дэлгэрэнгүй
3	Batmunkh N., Sannikova T.N., Kholshevnikov K.V.	Motion in a central field in the presence of a constant perturbing acceleration in a coordinate system comoving with the velocity vector.	2018	Дэлгэрэнгүй
4	Нямсурэн Б.	“Норма разности оскулирующих и средних элементов в системе, связанной с вектором скорости”	2018	Дэлгэрэнгүй
5	Baatarkhuu D., Amarjargal Sh.	The results of spectral analysis of the ionospheric data, Солнечно-Земные связи и геодинамика Байкало-Монгольского региона	2018	Дэлгэрэнгүй
6	Amarjargal Sh., Baatarkhuu D., Sanjjav S., Saandar M., Bazarzagd L.	Measuring the Earth’s changes from Space. In book: International Academy of Astronautics,	2018	Дэлгэрэнгүй
7	Н.Батмунх , К.И. Оськина, Т.Н.Санникова, В.Т.Титов, К.В.Холшевников	“Увод астероида с помощью двигателя малой тяги, направленной по трансверсали”	2019	Дэлгэрэнгүй
8	Батмунх Н., Оськина К.И., Титов В.Б.	"Движение астероида в центральном гравитационном поле при возмущающем ускорении”	2021	Дэлгэрэнгүй

16. Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл дотоод

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Б.Энхзул, Г.Даваахүү, Б.Түвшинжаргал	. “Нарны хэт ягаан цацрагийн индексийг тооцох” , Геофизик ба Одон орон, хүрээлэнгийн сэтгүүл, 2020, №7, х.106.		Дэлгэрэнгүй
2	Ц.Баатарчулуун., Б.Түвшинжаргал, Т.Нарангарав, Б.Даариймаа, Б.Жавзандолгор, Г.Батсүх	Улаанбаатар хотын аэрозолын оптик үзүүлэлтүүдийн судалгаа (2013-2021). МУИС-ийн эрдэм шинжилгээний сэтгүүл ФИЗИК. Дугаар: 32 (553) Сэтгүүлийн ISSN: ISSN 2311-1097. Хуудас 56-60.		Дэлгэрэнгүй
3	Б.Банзрагч, Д.Батмөнх, Ч.Лхагважав, Б.Батбаяр	“Нарны идэвхжилийн максимум үе дэх FeXIV ионы ногоон шугамын ажиглалтын зарим үр дүн ”	2019	Дэлгэрэнгүй
4	Ш. Амаржаргал, Г. Булган	“Үндэсний геодезийн сүлжээг GNSS CORS тулгуур тогтолцоогоор шинэчлэх асуудалд”.	2019	Дэлгэрэнгүй
5	Б.Түвшинжаргал, Д.Мөнхманлай, Б.Отгонсүрэн, Б.Энхзул.	“Улаанбаатар хот орчмын агаар мандлын тунгалгийн коэффициентыг 312нм долгионы мужид тодорхойлох нь”	2019	Дэлгэрэнгүй
6	Batbayar B., Batmunkh D.	“Electron density in the solar corona from type III radio bursts”	2020	Дэлгэрэнгүй
7	Б.Батбаяр, Д.Батмөнх, Д.Мөнхманлай	“ Нарны идэвхжилийн 25 дугаар циклийн эхний тэсрэлтүүд”	2020	Дэлгэрэнгүй
8	Baatarkhuu Dagva, Amarjargal Sharav., Lkhagvajav Chultemiin	Some Statistics of Ionospheric Total Electron Content Variations at Midlatitude Mongolian Region	2021	Дэлгэрэнгүй
9	Д.Баатархүү, Б.Батбаяр, Ш.Амаржаргал	Нарыг тойрох Дэлхийн тэнхлэгээ эргэх хөдөлгөөний хурдатгал ионосферийн электроны нийт агууламжийн утгад нөлөөлөх нь.	2021	Дэлгэрэнгүй
10	Д.Баатархүү, Ш.Амаржаргал	GPS Ионсферийн электроны нийт агууламжийн урт хугацааны өөрчлөлтийн фурье, вейвлет хувиргалт	2021	Дэлгэрэнгүй

17.Эрдэм шинжилгээний илтгэл гадаад

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

18.Эрдэм шинжилгээний илтгэл дотоод

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

19.Аргачлал

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

20.Ишлэл

• Комент

Сэтгэгдэл бичих

Нэр :

---

СЭТГЭГДЛҮҮД