Салбар : Байгалийн шинжлэх ухаан
Төслийн дугаар :
Төслийн төрөл : Сэдэвт ажил
Хугацаа: 2011-2013
Санхүүжилт: 98418.00 мян.төг
Түлхүүр үг : Нефть, битумт элс, занар, эмчилгээний шавар, пелоид, гумины бодис
Үр дүн
1. Тамсагбулаг, Зүүнбаян, Цагаан элсний хүнднефтийн шууд нэрлэгийн бензиний (б.э.-180оС) болон “өргөн” (б.э-360 0с) фракцийг цахиурын агуулга өндөртэй цеолитын катализатортай термокатализийн хувиралд оруулахад октаны тоо 30-40 пунктээр дээшилсэн ба процессын дүнд үүссэн дизелийн фракцийн нам температурын үзүүлэлтүүд сайжирч (T0 царц.= +6-аас (–61)) байгаа нь түүхий эдийг тодорхой горимд (340-400оС -ийн температур, 0,1 МПа даралт, эзлэхүүнээр дээж өгөх хурд 2 цаг-1 ) боловсруулан 60-аас дээш хувийн гарцтай, АИ-80 маркийн бензин, дизель түлшний суурь фракц гарган авах боломжтойг тогтоов.
2. Шинэхудаг, Хөөтбулагийн ордуудын шатдаг занарын найрлага дахь нүүрсустөрөгчдийн крекингэд орох идэвхийг уламжлалт ба уламжлалт бус аргуудаар хоршуулан боловсруулах замаар “нийлэг нефть” гарган авах боломжтой ба боловсруулалтын дүнд үүсэх шингэн бүтээгдэхүүний найрлага нь эх занарын бүтцээс ихээхэн хамаарч буйг, мөн Хөөтбулагийн ордын органик массыг /кероген/ ус ба этанолын орчинд механоболовсруулалтанд оруулахад үүссэн битумоидын гарц 20-30 мас.% хүртэл нэмэгдсэн нь боловсруулалтыг явуулсан шингэн фазын шинж чанараас төдийлөн хамаарахгүй, харин механоидэвхжүүлэлт явуулсан хугацаанаас хамаарч буй зүй тогтлыг илрүүлж, механо-энергийн үйлчлэлээр занарын молекул дахь өндөр молекулт нэгдлүүд задралд орж бага молекулт нүүрсустөрөгчдийн (тосны) нэгдлүүдийг үүсгэж байгааг тогтоов.
3. Монгол орны шатдаг занарын 5 ордын занар, эмчилгээний шаврын 5 ордын шаврын химийн найрлагыг судлан тогтоож олон улсын Тиссогийн ангилалаар Бэлийн жис, Хөөтбулаг, Төхөмийн нуур, Хөгшин голын занарыг I төрлийн керогены ангилалд, Шинэхудагийнхыг II төрлийн керогены ангилалд тус тус хамрууллаа. Мөн эмчилгээний шаврыг Холбоолж, Хяраан нуурын шавар өндөр эрдэсжилттэй хүхэрустөрөгчит лаг шаврын, Хундаган, Түшиг цагаан нуурын шавар дунд зэргийн эрдэсжилттэй хүхэрт устөрөгчит лаг шаврын ангилалд тус тус хамрагдаж байгааг Малахов, Иванов нарын олон улсын ангиллын системд үндэслэн тогтоов.
4. Эмчилгээний шаврын биологийн идэвхит бэлдмэл болох липид, ГБ болон шаврын уусмалын биологийн идэвхийг судалж, липидийн бактерийн эсрэг үйлдэлийг staphylococcus aureus, micrococcus luteus, escherichia coli, enterococcus faecalis, pseudomonas aeruginosa бактерийн омгийг ашиглан, ГБ-ын исэлдэлтийн эсрэг шинж чанарыг in vitro орчинд (Fe2-аскорбатиндуцированны исэлдэлтийг удаашруулах антиоксидант) полиоксиэтиленсорбитанмоноолеатын малоны диальдегид болтолоо исэлдэх процессыг сааруулах нөлөөг судлах байдлаар явуулсан ажлууд анх удаа хийгдсэн нь үр дүнгээ өглөө.
5. Эмчигээний шаврын ГБ-д суурилсан мөнгөний нанокомпозитыг шинээр гарган авч бүтэц байгуулалт, физик-химийн шинж чанарыг нь уламжлалт болон орчин үеийн спектрийн аргууд болох ИК-, УФ-спектр, РД, ТЭМ, ЭПР аргуудаар судлан тогтоов.