Үнэт ховор металлын эрдэс, хүдэр, баяжмалыг боловсруулах пиро- ба гидро металлургийн технологийн физик-химийн судалгаа,
Салбар : Байгалийн шинжлэх ухаан
Төслийн дугаар :
Төслийн төрөл : Сэдэвт ажил
Хугацаа: 2011-2013
Санхүүжилт: 168381.00 мян.төг
Түлхүүр үг : металл, хүдэр, баяжмал, шатаалт, уусгалт, шингээгч, кинетик, термодинамик
Үр дүн
1. Асгатын хүдэрт 45 элемент тодорхойлогдсоноос Ag-431г/т, As-502г/т, Zn-554г/т, Sb-0.29% Cu-1.02%, Fe-25.89% гэх мэт. Хүдрийн эрдэс: тетраэдрит(Cu12Sb4S13), мусковит (K,Na)(Al,Mn,Fe,Ti)2[Si3Al]O10(OH)2), кварц (α-SiO2), сидерит (FeCO3), ковеллин (CuS) Хүдрийн шатаалтын хорогдол 20.74 %, үндсэн элементийг сульфат ба нийлмэл оксид хэлбэрээр агуулж буй огаркийг шүлт-сульфидын уусмалд уусгах тохиромжтой горим: Na2S -30г/л, NaOH-30 г/л, T-1000С, хутгалтын хурд 400 эрг/мин, уусгах хугацаа 24 цаг. Огаркаас Ag-24%, As-79.20%, Cu-64%, Fe-17.82%, S-47.27%, Sb-91.99%,Zn-45.34% уусгах технологийн үндэслэл бий болов.
2. Асгатын мөнгө-полиметаллын хүдрийг флотациар баяжуулах горим: 80 г/т бутилксантогенат, 40 г/т нарсны тос, дарагч-шингэн шил 160г/т нөхцөлд 34 кг хүдрээс 2.5 кг баяжмал гарган авсан.
3. Баяжмалд 44 элемент тодорхойлсоноос Ag-9050г/т,Cu-35.75%, Sb-28.5%, голлох эрдэс: фрейбергит(Cu,Fe,Zn,Ag)12Sb4S13) – 60.90%, тетраэдрит (Cu12Sb4S13) – 18.07%, штромерит (AgCuS) – 13.09%, халькопирит(CuFeS2) – 3.34%. Уусгах технологийн горим: Баяжмал:Уусмал=1:10, хутгалтын хурд 400эрг/мин, K2Cr2O7-0.1М, H2SO4-0.4М, уусалтын T-950С, уусалтын хугацаа 4 цаг. Баяжмал дахь мөнгөний 95.69%, зэсийн 93.85%, сурьмагийн 99.84%, төмрийн 30.18% уусмалд шилжих технологийн үндэслэл заавар бий болгов.
4. Баяжмал ба түүний 48.35% болох -43μм фракц дахь зэсийг уусгах технологийн горим: 900С, хутгалтын хурд 300эрг/мин, баяжмал/уусмалын харьцаа = 20г/1.2 дм3, 1.5М H2SO4, 0.6M NaNO3 нөхцөлд фракцаас зэсийн 89.07%, баяжмалаас 78.47% уусах технологийн заавар боловсруулав.
5. Флотацийн хаягдалд 42 элемент тодорхойлсоноос Si-2.8%, Fe-30.3%,Ti-6.4%,K-13.4%,Al-7.0%, гол эрдэс - сидерит(FeCO3)-ийг кварц (SiO2), пиролюзит (MnO2) дагалдаж байна. Соронзон материал, шингээгч эсвэл жоншит төмрийн хүдрийн технологиор хайлуулан төмөр гарган авах санал дэвшүүлэв.
6. Молибденитийн баяжмал дахь зэс, төмөр, цахиурын эрдсийг гидрометаллургийн аргаар уусган зайлуулж, 99%-иас дээш цэвэршилттэй молибдений дисульфид гарган авсан. Үрэлтийн коэффициент бага: 0.03-0.06, халуун, хүйтнийг тэсвэрлэх ба өндөр даралт даах чадвартай, эдэлгээг уртасгаж, эдийн засгийн хэмнэлттэй байх ТЭЗҮ боловсруулан ашигтай загварын гэрчилгээгээр баталгаажуулав.
7. Хаягдалд 2.28%-ийн Мо молибденит, вульфенит хэлбэртэй байна. 99.6% MoS2 агуулсан баяжмал, 24.98%-ийн вульфенитийн агуулгатай үлдэгдлийг уусгах аргаар боловсруулан зохистой ашиглах санал дэвшүүлэв.
8. Үнэт (Au, Ag, Pt, Pd), ховор металл (Hg, As, Cu, Cr) шингээх кинетик, термодинамикийн шинэ үзүүлэлт, SEM/TEM, FT-IR, DTA-ын үзүүлэлт зэрэг шинжлэх ухаан, танин мэдэхүйн цогц баримт бий болгов.
9. Хоёр ба гурван валенттай төмөртэй холбогдсон цианидыг хатуу, шингэн хаягдалд 0.1 мг/л-ээс багагүй үед спектрофотометрээр тодорхойлох арга зүй боловсруулав.