Хялгаслаг ширхэгтийн эсийн мембраны комплексийн чөлөөт эзэлхүүнд явагдах будгийн диффузлэлтийг идэвхижүүлэх судалгаа
Салбар : Инженерийн ухаан, технологи
Төслийн дугаар :
Төслийн төрөл : Сэдэвт ажил
Хугацаа: 2013-2015
Санхүүжилт: 711,800.0 мян.төг
Түлхүүр үг : сарлаг, тэмээ, нарийн завсрын үс, будагдах чадвар, гадаргуугийн барьер, липид, будгийн диффузи, идэвхижүүлэлт, идэвхит будаг, кератины химийн өөрчлөлт
Үр дүн
1.Сарлагийн хөөврийн нарийн завсар үс нь анхан шатны боловсруулалтаар самнаж боловсруулан ноолуурыг нь ялгасан сарлагийн хөөврийн 2.9%-д, тэмээний ноосны 4.23%-д агуулагдаж, голчийн хувьд сарлагийн хөөвөр дэх нарийн завсрын үс нь 28.9 мкм, тэмээний ноосон дах нарийн завсрын үс нь 31.2 мкм байна.Гистологи бүтцийн хувьд сарлагийн хөөврийн нарийн завсрын үсэнд хөндий голгүй үс 66.8%, тасалдсан хар гол 32.4%, хөндий гол 0.8% бол тэмээний нарийн завсрын үсэнд хөндий голгүй үс 25.3%, тасалдсан хар гол 66.1%, хөндий гол 8.61% ажиглагдсан нь гистологи бүтцийн хувьд сарлагийн хөөврийн нарийн завсрын үс нь ноолууртайгаа илүү төстэй шинжтэй байна. Тэмээний ноолуур, нарийн завсрын үсэнд сарлагийн хөөврийн ноолуур, нарийн завсрын үсийг бодвол тасалдсан гол, хөндий хар гол нь илүү их байдаг болох нь тогтоогдсон. Атирааны хувьд сарлагийн ноолуурт 65.85 град/мм байхад тэмээний ноолуурт 57.3 град/мм, нарийн завсрын үсний атираа нь сарлагт 30.5 град/мм, тэмээнд 42.2 град/мм байгаа нь тэмээний ноос нь илүү атираалаг байна.
2.Сарлагийн хөөврийн үс тус бүрийн спектрийн 400-2000 см-1 мужид сарлагийн хөөврийн нарийн болон бүдүүн завсрын үсэнд шингээлтийн зурвасуудын ялгаралт болон эрчим нь ихтэй, харин ноолуур болон нарийн завсрын үсний зурвасын ялгаралт, эрчим арай бага байгаа нь нарийн завсрын үс нь ноолууртай ойролцоо харагдаж байгаа нь аминхүчлийн агууламжтай холбоотой юм. Завсар үс нь ноолууран ширхэгтээсээ 0.92 %-иар бага, сор үснээсээ 2.19 %-иар илүү КХӨ-тэй байна. Мөн завсрын үсний бат бөх нь ноолууран ширхэгтээсээ 1.43 сН/текс-ээр илүү, сор үснээсээ 2.74 сН/текс бага байна. 30 хувийн чийгтэй орчинд ноолуур 6.52 %, завсрын үс 6.18 %, сор үс 5.79 % байхад 65 хувийн чийгтэй орчинд ноолуур 12.99 %, завсрын үс 7.22 %, сор үс 4.79 % чийг шингээсэн байна.
3.Хялгас ялгах технологийн дамжлагын ерөнхий хүрд, малгай хоорондын зай, хүлээн авах хүрд болон ерөнхий хүрдний эргэлтийн хурдны харьцаанаас хамааруулан ноолуурт агуулагдах нарийн завсрын үсний хэмжээг 2,1-2,5% байсныг 4,5% болон 6,5% агууламжтайгаар гарган авснаар хялгас ялгах технологийн цэвэр гарцыг 36-40%-д хүргэх боломжтой нь харагдаж байна.
4.Ширхэгтийн эд мембраны комплекст орших липидыг исэлдүүлэн будалтанд идэвхижүүлэн пигментгүйжүүлсэн будгийн диффузлэлт нь саарал өнгийн сарлагийн хөөврийн ноолуур 49.82 хувиар, бор өнгийн сарлагийн хөөврийн ноолуур 49.57 хувиар, хүрэн өнгийн сарлагийн хөөврийн ноолуур 51.33 хувиар, тэмээний ноосны ноолуур 41.73 хувиар нэмэгдсэн байна.
5.Нарийн завсар үсний агууламжтай сарлагийн ноолуурыг будах технологийн горимыг боловсруулахдаа кератины химийн өөрчлөлт 8.03-9.1 %, бөх бат 9.05 сН/текс, будгийн тогтворын 4-5 балл байх хамгийн тохиромжтой нөхцөлд будгийн концентрациас хамааруулан 0.5-1.0 %-ийн будах технологит 80-85 °С температур, 20-30 минутаар хугацаа, pH-4.5 байх бол 1.5-4.0 %-ийн будах технологит будалтын хугацааг 40-90 минут, температурыг 90-96 °С, pH-4.5 байхаар будах горимыг боловсруулсан.
6.Нарийн завсар үсний агууламжтай сарлагийн ноолууран ээрмэл үйлдвэрлэх туршилт судалгааны ажлыг 4.5 % нарийн завсрын үсний агууламжтай сарлагийн ноолуураар хагас нарийн ээрэх системээр 24/2 номерын сүлжмэлийн зориулалттай ээрмэл болон 6.5 %-ийн нарийн завсрын үсний агууламжтай хялгасыг нь ялгасан ноолууран ширхэгтээр нэхмэл, сүлжмэлийн зориулалттай ээрмэл үйлдвэрлэх туршилтыг явуулсан. Ээрмэлийн үзүүлэлт нь эрчийн тоо 18 хувиар, даац 491.71 г/хүч-ээр, даацын жигд бус 3.32 хувиар тус тус стандарт үзүүлэлтээс давуу байна.
7.Нарийн завсрын үсний агууламжтай сарлагийн ноолууран нэхмэлийн зориулалттай 22/2 номерын ээрмэлээр пальтоны зориулалттай нэхмэл материал үйлдвэрлэх технологийн туршилтыг Монгол нэхмэл ХК-ий Итали улсад үйлдвэрлэгдсэн электрон удирдлагатай рапир ТР 520 машин дээр 2/2 ташуу сүлжээ бүхий 234 гр 1м2-ийн жинтэй, 0.46 мм-ийн зузаантай 180 см-ийн өргөнтэй нэхмэл материал үйлдвэрлэсэн.
8. Нарийн завсар үсний агууламж 6.5 %-тай сарлагийн хөөврөн гар сүлжмэл пальто, 4.56 %-тай сарлагийн ноолууран хөнжил, 2.53 %-тай сарлагийн ноолууран пальте зэрэг шинэ нэр төрлийн бүтээгдэхүүний загвар зохион бүтээлт, тооцоолол, гүйцэтгэн боловсруулалтын туршилт судалгааны ажлыг гүйцэтгэсэн.