Шинжлэх Ухаан Технологийн Сан
Нэвтрэх
  • Эхлэл /
  • Судалгаа боловсруулалтын тухай мэдээлэл

Биополимер, бага молекулт нэгдлийг соно, фотобиофизикийн судалгаа



Салбар : Байгалийн шинжлэх ухаан

Төслийн дугаар :

Төслийн төрөл : Сэдэвт ажил

Хугацаа: 2015-2017

Санхүүжилт: 33,300.0 мян.төг

Түлхүүр үг : Уураг, гормон, альбумин, мелатонин, сонохемилюминесценц, фотохемилюминесценц, антиохидант, рутений, люминол, лантанид, терби, гадолин, мөнгөний коллоид уусмал

Үр дүн

1. Биополимер, бага молекулт органик болон органик бус нэгдлүүдийн сонохемилюминесценц (СХЛ), фотохемилюминесценц (ФХЛ)-ийг бүртгэхэд зориулагдсан багажуудыг компьютерт холбон автоматжуулж, ашигтай загварын гэрчилгээ авсан. Уг төхөөрөмжийг ашиглан уураг, гормоны СХЛ, мөн соно, фотофлуоресценцийг бүртгэсэн. Зарим уураг, гормоны усан уусмал дээр биологийн идэвхт нэгдэл, зарим цэвэр бодис (рутени, люминол) нэмж хэт авиа, хэт ягаан гэрлээр үйлчлэн судлахад дээрх бодис хүчтэй люминофор болдгийг тогтоов. СХЛ, ФХЛ-ийн үед үүсэх чөлөөт радикалийн гинжин урвалын механизмаар явагддагийг тайлбарлав.
•Мелатонин гормоны сонохемилюминесценцийн кинетикийг судлахад мөнгөний ион мелатонины задралыг багасгах үйлчилгээтэй байлаа. Люминолын уусмал дээр мелатонин нэмж СХЛ-ийн эрчмийг бүртгэхэд унтралтын процесс ажиглагдсан ба Штерн-Фольмерын тэгшитгэлээр урвалыг шинжлэхэд Kш-ф = 4,7•105 л/моль байсан мелатонин нь энэ системийн хувьд хүчтэй унтраагч болохыг харуулж байна.
•Лантаноидын бүлгийн 3-валенттай элемент - хлорид тербийн СХЛ-ийг бүртгэхэд хлорид терби нь бусад элементүүдээсээ (цери, лантани, гадолинитэй харьцуулахад) илүү хүчтэй люминофор, флуорофор шинж чанартай болохыг илрүүлэв.
• Газрын ховор элементүүд болох гадолин, тербийн коллоид уусмалыг цахилгаан химийн аргаар гарган авч түүнийг альбумин уурагтай харилцан үйлчилж, холбогдож болохыг СХЛ-ийн эрчмийг хэмжиж судалсан.
2. Мал амьтны гаралтай өөх тос болон хүнсний бүтээгдэхүүний бүтэц, найрлагын электроны ба хэлбэлзлийн спектрийн судалгааны дүнд мах, өөх тосны физик шинж чанарыг инфра улаан туяаны шингээлтийн спектрийн аргаар судалж спектрийн тайлал хийж, өөх тосонд агуулагдах голлох функционал бүлгүүдийг үнэлэв.
•Өвчин үүсгэгч бактерийн лейцин баялаг давталтат уургийн бүтцийн онцлогийг судалж Лептоспирагийн лейцин баялаг давталтат (ЛБД) уургийг бүрдүүлэгч хоёрдогч бүтцүүдийн хеликсийн параметрүүд болон супер хоёрдогч бүтцийн параметрийг тодорхойлсон.
•Хүний биеийн лизоцим уургийн гурван өөр бүтцийн молекулын динамикийн тооцоолол хийхэд Лизоцим уургийн бүтэц өөрчлөлтөд орж байсан боловч биологийн үндсэн үүрэг, идэвхиэ алдахгүй байгааг харуулсан.
3. Биологийн идэвхт бага молекулт нэгдлийн антиоксидант идэвхийг судлах чиглэлээр фармакологийн өндөр үйлчлэлтэй ургамлууд болон стандарт катехины антиоксидант идэвхийг тодорхойлон бие махбодид чөлөөт радикалийн хуримтлалаас үүдэлтэй хавдар, цацрагийн нөлөөллөөс үүсэх хүнд хэлбэрийн өвчлөлүүдийг эмнэх эмийн бэлдмэлүүд, “Остеоцэрон” эмийг хэрэглэх боломжийг фармакологийн туршилтаар нотлов.

Удирдагч

Рагчаа овогтой Хоролжав

khoroljavr@yahoo.com


Бүрэн эх

Эрдэм шинжилгээний бүтээл
1. Нэг сэдэвт бүтээл, ном, товхимол /нэр/

№ Зохиогч Бүтээлийн нэр Он
2. Эрдмийн зэрэг горилсон бүтээлийн нэр

3. Шинэ ба шинэчилсэн бүтээгдэхүүний загвар

№ Зохиогч Бүтээлийн нэр Он
4. Шинэ болон шинэчилсэн технологи /нэр/

№ Зохиогч Бүтээлийн нэр Он
5. Тоног төхөөрөмжийн туршилтын загвар

№ Зохиогч Бүтээлийн нэр Он
6. Батлагдсан стандарт

№ Зохиогч Бүтээлийн нэр Он
7. Зөвлөмж

№ Зохиогч Бүтээлийн нэр Он
8. Заавар

№ Зохиогч Бүтээлийн нэр Он
9. Патент

№ Зохиогч Бүтээлийн нэр Он
10.Ашигтай загварын гэрчилгээ


№ Зохиогч Бүтээлийн нэр Он
1 Соно, фотолюминометрт аналоги-дижитал хувиргагч нэмж тоноглосон холболт . Улсын бүртгэлийн дугаар 20-0002834 Дэлгэрэнгүй
2 Соно, фотофлуорометрт аналоги-дижитал хувиргагч нэмж тоноглосон холболт. Улсын бүртгэлийн дугаар 20-0002835 Дэлгэрэнгүй
11.Зохиогчийн эрхийн гэрчилгээ


№ Зохиогч Бүтээлийн нэр Он
12. Техник эдийн засгийн үндэслэл

№ Зохиогч Бүтээлийн нэр Он
13. Газрын зураг, атлас

№ Зохиогч Бүтээлийн нэр Он
14. Шинэ онол, теором

№ Зохиогч Бүтээлийн нэр Он
15. Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл гадаад

№ Зохиогч Бүтээлийн нэр Он
1 Р.Хоролжав, Г.Л.Шарипов, А.М.Абдрахманов, Л.Р.Якшембетова, А.А.Тухбатуллин , “Сонолюминесценция и сонохемилюминесценция в растворах перок сидов”, Известия РАН. Сер. хим , №10, с.167-172 2015 Дэлгэрэнгүй
2 Р.Хоролжав, Г.Л.Шарипов, А.М.Абдрахманов, Б.М.Гареев, А.А.Тухбатуллин “Тушение мелатонином сонохемилюминесценции люминола в водном растворе” Известия УНЦ РАН № 4, с.44-47 2015 Дэлгэрэнгүй
3 Г.Л.Шарипов, А.М.Абдрахманов, Б.М.Гареев, Л.Р.Якшембетова, Р.Хоролжав , “Однопузырьковая сонохемилюминесценция в водном растворе комплекса двухвалентного рутения” Известия УНЦ РАН №3, с.15-20 2017 Дэлгэрэнгүй
4 Tamara.M, Tserendulam.S, Nadmid.G, Delgermaa.S, Soyol-Undrah.Kh, “Optimization of Extraction and Dyeing Parameters for Natural Dyeing Using Rhubarb (Rheum Undalitum.L) and Nettle (Urtica Cannabina.L), The 12th IFOST (International Forum on Strategic Technology), May 31- June 2 University of Ulsan, Korea 2017 Дэлгэрэнгүй
5 Davaadulam G Tsogbadrakh M Altanchimeg J Badamkhatan T Galbadrakh Ch Enerelt U, Chinar Pathak, Bong-Jin Lee, “Cellular Membrane Composition Requirement by Antimicrobial and Anticancer Peptide GA-K4” , Protein & Peptide Letters Journal, -01-06, Volune 24, 197-205 2017 Дэлгэрэнгүй
16. Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл дотоод

№ Зохиогч Бүтээлийн нэр Он
1 Р.Хоролжав, Б.Магсар, Э.Амарзаяа, Г.Л.Шарипов, А.М.Абдрахманов , “Хэт авианы багаж төхөөрөмж ба уураг, гормон, лантанидын соно,фотохемилюминесценцийн судалгаа” МФН-ийн Үндэсний эрдэм шинжилгээний хурал- 2015 Дэлгэрэнгүй
2 Р.Хоролжав, Э.Амарзаяа “Мелатонины сонохемилюминесценцийн судалгаа” ФТХ-ийн бүтээл № 42 2015 Дэлгэрэнгүй
3 М.Тамара, Д.Нямаа, Н.Гэрэлсүрэн, Д.Болорцэцэг , “Мах махан бүтээгдэхүүний ИК спектрийн судалгааны дүнгээс”, Хүнсний аюулгүй байдлын үндэсний лавлагаа лаборатори болон Хими, Хими технологийн хүрээлэн хамтран зохион байгуулж буй “Эрдэм шинжилгээний III бага хурал”-ын эмхтгэлд, -10-09 2015 Дэлгэрэнгүй
4 Д.Нямаа, М.Тамара, Д.Болорцэцэг, Н.Гэрэлсүрэн “Монгол үүлдрийн малын өөхний бүтцийг нил улаан гэрлийн шингээлтийн спектрийн аргаар судалсан дүнгээс”, Хүнсний аюулгүй байдлын үндэсний лавлагаа лаборатори болон Хими, Хими технологийн хүрээлэнтэй хамтран зохион байгуулж буй “Эрдэм шинжилгээний III бага хурал”-ын эмхтгэлд, -10-09 2015 Дэлгэрэнгүй
5 М.Тамара, Д.Нямаа, Н.Гэрэлсүрэн , “Монгол малын тархи, чөмөг, нугасны бүтцийг нил улаан гэрлийн шингээлтийн спектрийн аргаар судалсан дүнгээс”, ФТХ-ийн бүтээл № 42 2015 Дэлгэрэнгүй
6 Г.Даваадулам, М.Биндэрьяа, Д.Найдан “Спектроскопийн аргаар эмийн зарим ургамлын антиоксидант идэвхийг тодорхойлсон судалгаа”, Хүрэл тогоот-, эрдэм шинжилгээний хурлын эмхтгэл, х.137-142 2015 Дэлгэрэнгүй
7 М. Биндэрьяа, Д. Найдан, Г. Даваадулам , “Зарим эмийн ургамлын элементийн судалгаа” ФТХ-ийн бүтээл № 42 2015 Дэлгэрэнгүй
8 Д.Чүлтэм2, Б.Түмэндэмбэрэл, В.С.Бутцев, Р.Хоролжав, К.Д.Толстов , “Точное определение времени жизни выхода изотопов, образующихся в фрагментации ядер при столкновении с релятивистскими ядрами”, Цөмийн шинжилгээний нэгдсэн институт 60 жилд ном, он 2016 Дэлгэрэнгүй
9 Б.Дүүрэнбуян, Р.Хоролжав, О.Лхагва , “Geant4 програмны тусламжтайгаар уураг, хэт ягаан туяаны судалгааг хийх, International Conforence on Contemporary Physics-VI, УБ, оны 06 сарын 07-10. 2016 Дэлгэрэнгүй
10 M.Batmunkh, B.Duurenbuyan, O.V.Belov, L.Bayarchimeg, T.Lkhagvajav, B.Altankhuu, O.Lhagva1 , “Modeling of dendritic spines under irradiation with charged particles, ICCP-VI-conference, 2016 Дэлгэрэнгүй
11 Э.Амарзаяа, Р.Хоролжав, Б.Дүүрэнбуян ““Sonochemiluminescence of luminol quenched by melatonin”, Биофизикийн салбарын эрдэм шинжилгээний бага хурал, УБ, оны 06 сарын 28. 2016 Дэлгэрэнгүй
12 Б.Дүүрэнбуян, М.Батмөнх, Р.Хоролжав, О.Лхагва “Монголын физикийн нийгэмлэгийн эрдэм шинжилгээний хурал”, УБ, оны 10 сарын 28, Физик, технологийн хүрээлэн байгуулагдсаны 55 жилийн ойд зориулсан эрдэм шинжилгээний хурал, оны 11 сарын 18. 2016 Дэлгэрэнгүй
13 М.Тамара, Д.Нямаа, Х.Билгүүн, Н.Гэрэлсүрэн , “ Тарваганы мах, өөх, нугасны нил улаан туяаны шингээлтийн спектрийн шугаман бус лоренц ойролцоолол хийсэн үр дүн” Хүрэл тогоот-, Байгалийн ухааны салбарын Эрдэм шинжилгээний бага хурлын эмхтгэл, х.80-83 2016 Дэлгэрэнгүй
14 М.Биндэрьяа, Д.Найдан, Г.Даваадулам, Б.Отгонзаяа , “Ажигфен” шинэ эмийн түүхий эдийн фармакологийн судалгаа”, Шинжлэх Ухаан Танин Мэдэхүйн Сэтгүүл, он 2016 Дэлгэрэнгүй
15 Binderya Munaa, Davaadulam Gombosuren, Otgonzaya Bathand, Naidan Donid, “The Study of antioxidant activities and membrane stabilization effects for Ajigphen and Osteotseron”, Орос-Монголын хамтарсан залуучуудын онол-практикийн бага хурлын эмхэтгэл, 2016 Дэлгэрэнгүй
16 М.Биндэръяа, М.Бөхчулуу Сагсай чонын өргөсийн үйлдвэрлэлийн фармакопейн өгүүлэл, ҮФӨ-0252-, хх 1.25 2016 Дэлгэрэнгүй
17 М.Тамара, Д.Нямаа, Х.Билгүүн, Н.Гэрэлсүрэн “Ургамлын гаралтай тосны бүтэц, найрлагын нил улаан туяаны шингээлтийн спектрийн судалгаа”, “Биофизик, биоинформатикийн үндэсний бага хурал-II” эрдэм шинжилгээний хурлын эмхтгэл , -12-02 2017 Дэлгэрэнгүй
18 Х.Билгүүн, М.Тамара, Д.Нямаа, Н.Гэрэлсүрэн “Мал амьтны гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүний НУТ-ны шингээлтийн спектрийн судалгаа”, Физик, технологийн хүрээлэнгийн бүтээл № 44, -12-04 2017 Дэлгэрэнгүй
19 Tsogbadrakh M Davaadulam G Altanchimeg J Badamkhatan T Galbadrakh Ch Enerelt U Chinar Pathak, Bong-Jin Lee, “Cellular membrane composition requirement by antimicrobialand anticancer peptide GA-K4”, Protein & Peptide Letters V24, 197-205 2017 Дэлгэрэнгүй
20 Khoroljav R Badamkhatan T Duurenbuyan B Abdrakhmanov A.M Sharipov G.L “Sonochemiluminescence of Melatonin quenched by luminol in an aqueous solution”, МУИС,“Физик, эрдэм шинжилгээний бичиг”, -12-02 2017 Дэлгэрэнгүй
21 Т.Бадамхатан, Э.Ууганцэцэг, Б.Дүүрэнбуян, Р.Хоролжав “Сагсай чонын ѳргѳс (Carduus Crispus L) болон Алтан гагнуур (Rhodiola rosea) ургамлуудаас мелатонин тодорхойлох”, ФТХ-ийн бүтээл №44, -12-04 2017 Дэлгэрэнгүй
22 Б.Дүүрэнбуян, М.Батмөнх, Р.Хоролжав, О.Лхагва ”Цэнэгт бөөмийн урсгалд өртсөн лизоцим уургийн эвдрэлийг geant4 багцад суурилсан тооцоо-дүрслэлт тоон туршилтаар судлах нь”, Хүрэлтогоот- эрдэм шинжилгээний хурлын эмхтгэл, -10-08. 2017 Дэлгэрэнгүй
23 Б.Дүүрэнбуян, М.Батмөнх, Р.Хоролжав, О.Лхагва “Цэнэгт бөөмсөөр лизоцим уургийг шарахад шингээгдэх энергийн тун болон устөрөгчийн холбоосын эвдрэлийн загварчлал”, “Биофизик, биоинформатикийн үндэсний бага хурал-II” эрдэм шинжилгээний хурлын эмхтгэл, -12-02 2017 Дэлгэрэнгүй
24 Хоролжав Р Бадамхатан Т Дүүрэнбуян Б Абдрахманов А.М Шарипов Г.Л “ Хоёр валенттай рутенийн комплекс усан уусмалын нэг бѳмбѳлѳгт сонохемилюминесценц”, “Биофизик, биоинформатикийн үндэсний бага хурал-II” эрдэм шинжилгээний хурлын эмхтгэл, -12-02 2017 Дэлгэрэнгүй
25 Т.Бадамхатан, Э.Ууганцэцэг, Б.Дүүрэнбуян, Р.Хоролжав “Сагсай чонын ѳргѳс (CarduusCrispus L) болон Алтангагнуур (Rhodiolarosea) ургамлуудаас мелатонин тодорхойлох”, ФТХ-ийн бүтээл № 44, -12-04 2017 Дэлгэрэнгүй
26 Б.Отгонзаяа, Г.Даваадулам, Б.Бадамцэцэг, М.Биндэръяа, Д.Найдан , “Остеоцэрон эмийн бэлдмэлийн фармакологийн судалгаа”, “Хүрэл тогоот-” эрдэм шинжилгээний хурлын эмхтгэл, -10-07 2017 Дэлгэрэнгүй
27 Г.Даваадулам, Б.Отгонзаяа, Д.Найдан, М.Цогбадрах “Үхрийн тархины экстрактаас нимгэн үеийн хроматографийн аргаар фосфатидилхолин тодорхойлох”, “Биофизик, биоинформатикийн үндэсний бага хурал-II” эрдэм шинжилгээний хурлын эмхтгэл, -12-02 2017 Дэлгэрэнгүй
28 Г.Даваадулам, Б.Отгонзаяа, Д.Найдан, М.Цогбадрах “Үхрийн тархины нийлбэр липидийн экстрактаар липосом хийсэн үр дүнгээс”, ФТХ-ийн бүтээл № 44, -12-04 2017 Дэлгэрэнгүй
29 Х.Билгүүн, Д.Батхишигт, П.Энхбаяр, М.Тамара, N.Matsushima , “Хүний патоген leptospirainterrogans–ийн лейцин баялаг давталтад уургийн бүтцийн онцлог”, МУИС-д физикийн салбар үүсэж хөгжсөний-75 жилийн ойд зориулсан эрдэм шинжилгээний хурал 10.03 2017 Дэлгэрэнгүй
17.Эрдэм шинжилгээний илтгэл гадаад

№ Зохиогч Бүтээлийн нэр Он
1 Р.Хоролжав, Г.Л.Шарипов, А.М.Абдрахманов, Л.Р.Якшембетова, А.А.Тухбатуллин , “Сонолюминесценция и сонохемилюминесценция в растворах перок сидов”, Известия РАН. Сер. хим , №10, с.167-172 2015 Дэлгэрэнгүй
2 M.Batmunkh, B.Duurenbuyan, O.V.Belov, L.Bayarchimeg, T.Lkhagvajav, B.Altankhuu, O.Lhagva1 , “Modeling of dendritic spines under irradiation with charged particles, ICCP-VI-conference, 2016 Дэлгэрэнгүй
3 Tsogbadrakh M Davaadulam G Altanchimeg J Badamkhatan T Galbadrakh Ch Enerelt U Chinar Pathak, Bong-Jin Lee, “Cellular membrane composition requirement by antimicrobialand anticancer peptide GA-K4”, Protein & Peptide Letters V24, 197-205 2017 Дэлгэрэнгүй
18.Эрдэм шинжилгээний илтгэл дотоод

№ Зохиогч Бүтээлийн нэр Он
1 Г.Даваадулам, Б.Отгонзаяа, Д.Найдан, М.Цогбадрах “Үхрийн тархины экстрактаас нимгэн үеийн хроматографийн аргаар фосфатидилхолин тодорхойлох”, “Биофизик, биоинформатикийн үндэсний бага хурал-II” эрдэм шинжилгээний хурлын эмхтгэл, -12-02 2017 Дэлгэрэнгүй
2 Г.Даваадулам, Б.Отгонзаяа, Д.Найдан, М.Цогбадрах “Үхрийн тархины нийлбэр липидийн экстрактаар липосом хийсэн үр дүнгээс”, ФТХ-ийн бүтээл № 44, -12-04 2017 Дэлгэрэнгүй
3 Х.Билгүүн, Д.Батхишигт, П.Энхбаяр, М.Тамара, N.Matsushima , “Хүний патоген leptospirainterrogans–ийн лейцин баялаг давталтад уургийн бүтцийн онцлог”, МУИС-д физикийн салбар үүсэж хөгжсөний-75 жилийн ойд зориулсан эрдэм шинжилгээний хурал 10.03 2017 Дэлгэрэнгүй
19.Аргачлал

№ Зохиогч Бүтээлийн нэр Он
20.Ишлэл


Сэтгэгдэл бичих
Нэр :

СЭТГЭГДЛҮҮД