Зарим бүс нутагт малын чанарыг сайжруулах оновчтой менежмент
Салбар : Хөдөө аж ахуйн (ХАА) шинжлэх ухаан
Төслийн дугаар :
Төслийн төрөл : Инновацийн төсөл
Хугацаа: 2012-2014
Санхүүжилт: 41000.00 мян.төг
Түлхүүр үг : селекцийн арга, менежмент, хуц, махлаг хонь, ноос сайтай хонь, ноолуур сайтай ухна
Үр дүн
1. Булган аймагт 2010-2012 онд Үзэмчин, Барга, Баяд, Говьалтай, Тамир үүлдрийн 261 хуц, Баяндэлгэр, Алтайн улаан 51 ухна авч үржилд нийлүүлсэн.
2. 2010-2012 онд дээрх үүлдрээр 20178 хонинд зохиомол хээлтүүлэг, 44952 хонинд ердийн хээлтүүлэг, 2129 ямаанд ердийн хээлтүүлэг тус тус явуулсан.
3. Үзэмчин, Барга, Баяд, Говьалтай, Тамир үүлдрийн сайжирсан 21291 хонь, 36337 хурга буюу нийт үүлдэр сайжирсан 57628 хонь, 2010 ямаатай болов.
4. Үзэмчин-Монгол, Барга-Монгол, Баяд-Монгол, Говьалтай-Монгол , Тамир-Монголын 1-р үеийн эрлийз 1643 хуцан хурга, 48 ухна ишиг бойжуулан шинээр тавьж үржилд нийлүүлсэн.
5. 2012 онд Үзэмчин-Монголын эрлийз 74 эм хонь, Баяндэлгэр- Монголын эрлийз 100 эм ямаа, 1 ухна МААЭШ хүрээлэнгийн цөм сүргээс худалдан авч аймагт нийлүүлэн цаашид өөртөө үржлийн хуц, ухна бойжуулах нөхцлийг бүрдүүлэв.
6. Монгол эм хоньтой харьцуулахад Үзэмчин, Баяд, Барга, Говьалтай, Тамир хониор цус сайжирсан эм хонь амьдын жингээр 0,9-3,8 кг буюу 1,9-8,1%-иар илүү, ноосны гарцаар Баяд, Говьалтайн цус сайжирсан хонь монгол хониноос 80-180 г буюу 6.6-15%-иар тус тус давуу байж гетерозис илэрсэн байна. Мөн Говь-Алтайн цус сайжирсан хонины ноосны 55,5% ямаан үсгүй, харьцангуй урт /10-19см/, бүдүүвтэр (хивсний) ноостой байна.
7. Хонины жин, ноосны гарцыг зах зээлийн ханшаар үнэлж, монгол хоньтой харьцуулахад үүлдэр, омгийн цус сайжирсан хонь 4840-13800 төгрөгийн нэмэгдэл бүтээгдэхүүн өгөв. Харин энэ үзүүлэлтийг хяналтын нядалгаагаар тооцход Үзэмчин-Монгол төлөгний гулууз мах монголоос 2,0 кг-аар давуу байгаа нь ( 2,0 кг х 8000 төг.= 16000 төг.) илүү үнэ хүрч байна
8. Булган аймагт төслийн санхүүжилтээр бий болсон үүлдэр сайжирсан 55000 хонины нутгийн хониноос илүү ашиг шимийг тооцход 110-220 тн амьдын жин буюу 55-110 тн мах, 4.4-59.4 тн ноос тус тус хэмнэснийг одоогийн зах зээлийн ханшаар тооцход 266-759 сая төг-ийн орлого олсон байна.
9. 2013 онд шилмэл үүлдрийн хуцаар 27000 хонинд ердийн хээлтүүлэг хийгээд байна.