Малын халдварт өвчний рекомбинант оношлуур, вакцин үйлдвэрлэх технологийн судалгаа
Салбар : Хөдөө аж ахуйн (ХАА) шинжлэх ухаан
Төслийн дугаар :
Төслийн төрөл : Дэвшилтэт
Хугацаа: 2008-2010
Санхүүжилт: 637,500.0 мян.төг
Түлхүүр үг : шүлхий, ЗАВС эстөрөгч, томуу, боом, РА эстөрөгч
Үр дүн
1. Мал эмнэлгийн байгууллагуудын төлөвлөж байсан Гоц халдварт өвчний үйлдвэрлэл, судалгааны төв байгуулах боломжгүй болсон ч Улсын мал эмнэлэг, ариун цэврийн төв лабораторитой хамтран сүүлийн жилүүдэд шүлхийгээр өвчилсөн малаас афтовирус ялган авч, шүлхий өвчний онош баталгаажуулсны зэрэгцээ үүсгэгчийн ДНХ ялган авч зориулалтын орчинд хадгалж байна.
2. Үхрийн шүлхийг шууд бус Фермент холбоот эсрэгбиемийн урвал (ШБФХЭБУ)-аар оношлох цомог (гурван эй би си (3АВС) эсрэгтөрөгч, эерэг ийлдэс бэлтгэх, шалгах, хэрэглэх зааврын хамт) бий болгож, үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэв (MNS 5782: 2007; MNS 5783: 2007). Хэдийгээр Монгол улсад сүүлийн жилүүдэд гарсан шүлхийн дэгдэлтийн үед уг өвчин үүсгэгчийг ялган авсан ч энэхүү төслийн санхүүжилт зогссон, Гоц халдварт өвчний үйлдвэрлэл, судалгааны төв байгуулах боломжгүй болсон тул гоц халдварт өвчин үүсгэгчтэй ажиллах, үйлдвэрлэл явуулах хориотойгоос үхрийг шүлхийгээс сэргийлэх бэлдмэл бэлтгээгүй.
3. Мал, амьтны томуу үүсгэгч Н1, Н3, Н5, Н7 дэд хэв шинжийн вирус ялган авч, цус наалдалтыг саатуулах урвал ЦНСУ-ын эсрэгтөрөгч, эерэг ийлдэс бэлтгэв (Эсрэгтөрөгчийн таньц 1:128-1:256, эерэг ийлдэс - 1:32-1:64). Судалгааны үр дүнд мал, амьтны томуу оношлох ЦНСУ-ын эсрэгтөрөгч, эерэг ийлдэс бэлтгэх, шалгах, хэрэглэх заавар -4, үндэсний стандарт -2-ыг боловсруулж, баталгаажуулав.
4. 2008 оны тандалтаар 750, 2009 он – 1350 дээж (давхардсан тоогоор) тус тус цуглуулж томуугийн вирусийн А хүрээний эсрэгтөрөгч илрүүлэх шинжилгээг түүний бүтцийн хамгийн тогтвортой уураг нөхцөлдүүлэгч М ген буюу NP генийг урвуу транскриптаз полимеразийн гинжин урвал (УГ-ПГУ)-аар олшруулж, сул хоруу чанартай дэд хэв шинжийн үүсгэгч (H3N8, H3N1, H4N6, H3N8, H4N2, H10N6)-ийг тус тус илрүүлэв. Энэхүү төслийн санхүүжилт зогссон тул нутгийн омог (үүсгэгч)-ийн өвөрмөц гений хэсгийг ашиглан шувууны томууг оношлох бэлдмэл бий болгох боломжгүй болсон.
5. Мал, амьтны боом үүсгэгч B. Anthracis-ийн эсрэгбием илрүүлэх ELISA урвалын рекомбинант PA эсрэгтөрөгч бэлтгэх, шалгах, хэрэглэх заавар, стандарт ( MNS 6078:2010) боловсруулж үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэв.