Бэлчээрийн мониторингийн судалгаа
Салбар : Хөдөө аж ахуйн (ХАА) шинжлэх ухаан
Төслийн дугаар :
Төслийн төрөл : ШУТ төсөл
Хугацаа: 2004-2004
Санхүүжилт: мян.төг
Түлхүүр үг : ойт хээр, үржил, хээр, өндөр уулын бүс, өвс, ленийн ботууль, улалж, буурцагтан
Үр дүн
1. Дулааны улиралд эрчимтэй ашиглагддаг хэсэг.
- Өндөр уулын бүс нутгийн уулын хээрт ургамлын зүйлийн тоо 30, ойт хээр, хээрийн бүс нутагт 66-79 хувиар хорогдоод байна.
- Үндсэн гурван бүс нутагт үетний бүрхэц 90-100% , нийт ургацад эзлэх хувийн жин 76-94% хүртэл буурч, үүний эсрэг доройтлыг илэрхийлэгч элдэв өвсний
бүрхэц өмнөх бүс нутгийн дарааллаар 78; 18; 179 нийт ургацад эзлэх хувийн жин 1,8;2,0;2,7 дахин нэмэгдэж бэлчээрийн чанар чансаа эрс доройтсон байна.
2. Өвөл хаврын улиралд эрчимтэй ашиглагддаг хэсэг.
- Өндөр уулын бүс нутагт нийт зүйлээс 31 ойт хээрийн бүс нутагт 66, (62-71), хээрийн бүсэд 45(44-46,5) хүртэл хувиар тус тус хорогдсон бөгөөд үүний 80-83
хувийг элдэв өвс эзэлж байв. Үүнтэй уялдаж ургамлын арви, өндөр уулын бүс нутагт 27,1 ойт хээрт 45,7 (31-52) хээрд 45,6 (32-68 )%, үүнээс үетнийх өмнөх
дарааллаар 15,1; 17,2 ; 48,9% элдэв өвснийх 48,6; 81,9; 38,0 хувиар тус тус буурсан байна.
Раункерийн ангилалаар ойт хээр, хээрд нийт мөхсөн ургамлын 66,7(55-81) хувийг гемокриптофит буюу ургах нахиа нь хөрсний гадаргуутай чацуу хэсэгт оршдог зүйл, экологийн бүлгээр 60,9 хувийг хуурайсаг орчны зүйл, үндэсний системийн байршлаар 63,5 (50-72) хувийг (Горшкова 1986) 0-100 см буюу дундаж байршилтай зүйл эзэлж байна. Гэхдээ амьдралын хэлбэр, экологийн бүлэг, үндэсний системийн байршилаар аль ч бүлэгт багтах хэсэг мөхөж байгааг дурьдах хэрэгтэй.
3. Ашиглалтгүй буюу бага ашиглалттай хэсэг.
- Өндөр уулын ар хажуу дахь тагийн нугын зүйлийн бүрэлдэхүүнд гойд ялгарах өөрчлөлт ороогүй боловч нийт ургамлын тусгаг бүрхэц 34.6, үүнээс үетнийх 29.1, нийт ургацад эзлэх хувийн жин 60, бэлчээрийн зонхилогч бушилзынх 80, улалжийнх 40 орчим хувиар буурсан байна.
- Хээрийн бүсийн ухаа толгодын ар хажуу дахь зүр өвст бэлчээрийн ургамлын зүйлийн тоо 31,3%, үүнээс элдэв өвснийх 33.3% хорогдож, үетнийхэд
мэдрэгдэхүйц өөрчлөлт ороогүй байна.
- Харин ухаа толгодын энгэр дэх ботуульт бэлчээрт зүйлийн тоо 57,9%, үүнээс үетнийх 50%, үүний дотор ленийн ботууль, улалж, буурцагтных 100, элдэв өвснийх 51,3% нь мөхөж, оронд нь цөөн наст лууль хамхуулынх эрс нэмэгдсэн байна.