Бэлчээрийн монгол малын генетик ресурс, түүнийг ашиглах арга зам
Салбар : Хөдөө аж ахуйн (ХАА) шинжлэх ухаан
Төслийн дугаар :
Төслийн төрөл : ШУТ төсөл
Хугацаа: 1996-1998
Санхүүжилт: 19.3 мян.төг
Түлхүүр үг : үүлдэр, омог, адуу, хонь, тэмээ, ямаа, үхэр, уураг, амин хүчил
Үр дүн
Монгол адууны цусны уураг ферментийн судалгаанаас үзэхэд судалсан 5 омгийн адуунд преальбумины 4, альбумины 2, өвөрмөц компонентийн 2, эстеразын 4, претансферрины 2, трансферрины 6, 6-фосфоглюкомутазийн 2, фосффохенсоза изомеразын 3, каталазын 2, хүчиллэг фосфотазын 2 аллель тус тус илэрч нийт судалсан 33 генийн 63.6% нь полиморф, 36.4% нь мономорф болох нь тогтоогдлоо. Гадаад орнуудын адууны бусад үүлдрүүдтэй харьцуулахад монгол адуу нь нийтдээ генетик хувьслын хэмжээгээрээ ойролцоогоор 10 дахин их байна. Монгол адууны дээрх 5 омгийн адууны хоорондох генетик зай 0.0021-0.0081 байгаа бөгөөд уг үзүүлэлт газарзүйн алслагдмал байдалтай хамааралтай зүй тогтол ажиглагдлаа.
Монгол хонь, үхэр нь генетик хувьслын хэмжээгээрээ адуутай төстэй өөрөөр хэлбэл өндөр хувьсалтай бол тэмээ, ямаа нь харьцангуй мономорф популяци болох нь илэрлээ.
Монгол хонины Говь-Алтай, Баяд, Дархад, Үзэмчин, Барга омгууд нь Халх хонины гаралтай байхад Баруун Монголын ууцан сүүлт хонь нь нам дор газар үржүүлдэг хониноос гаралтай байж болох
Монгол адуу, хонины омгуудын хоорондын генетик зайн үзүүлэлтээс үзэхэд эдгээр омгууд нь гарал нэгтэй бие даасан үүлдэр, омгийн төвшинд нэгэнт хүрчээ.
Махны хэвшлийн шинэ удмын хонь нь өвөл, хаврын бэлчээрт маллагааны хатуу ширүүн нөхцөлд монгол хоньтой харьцуулахад илүү зохицсон, зун намартаа тарга тэвээрээ сайн авдаг учир махны гарцаар дунджаар 5-7кг-аар давуу болох нь харагдлаа.