Тэнгэрийн эрхсийн болон газар зүйн цэгүүдийн солбицол
Салбар : Байгалийн шинжлэх ухаан
Төслийн дугаар :
Төслийн төрөл : ШУТ төсөл
Хугацаа: 1996-1998
Санхүүжилт: мян.төг
Түлхүүр үг : 1одон орон, өргөрөг, геодезийн эхлэл цэг, зурхай, улаанбаатар, католог, хэлбийлт
Үр дүн
Улаанбаатарын өргөргийн өөрчлөлтийн материалыг ашиглан Чандлерын үеийн нарийн утгыг тогтоох, улмаар тэр нь дэлхийн тогтоцын талаарх онолын ямар загвартай тохирч байгааг мэдэх зорилгоор 1967-1991 оны өргөргийн ажиглалтын материалд спектрийн анализ хийлээ. Энэхүү спектрийн байдлаас үзвэл түүний дотор 1,186 жил ба 0,996 жилийн үетэй байгуулагчид тодоор ялгаран гарч байна.(хавсралтын 1.1 зураг) Үүний нэгдүгээрх нь дэлхийн дотоод тогтоц ба түүний уян харимхай шинж чанартай, хо¸рдох нь улирлын шинж чанар бүхий массын хувиралт тархалттай уялдаатай гэж үзлээ
Нийт 1902 утгыг бодож оддын хэлбийлтийн катологийн анхны хувилбарыг гаргасан бөгөөд энэ нь бүтэн катологийн үндэс болох юм.
Нарны үзэгдэх хөдөлгөөний байрлалтай уялдуулан жилийн улирлыг 24 бага улиралд хувааж улирал бүрт тогтвортой давтагддаг байгаль, цаг уурын үзэгдлүүдийг гаргадаг уламжлалт үзэгдлүүдийг судалсны үр дүнд тооцооны үгэн алгоритмууд болон тэдгээрийн астрономи, математик үндэслэлийг тайлан гаргав.Төвд-Монголын жарны тооллын аль ч жилийгаргын тоонд шилжүүлэх, аргын ямар ч оныг /Манай эриний өмнөх болон манай эриний/ эл жарны тооллын жилд хаоьцуулах Мөнхийн хүрд хийжээ.
Тайлангийн хугацаанд нар, сар, 5 гаригийн хөдөлгөөнийг 1628-1828 он хүртэл 200 жилээр бодож хүснэгт хэлбэрээр тайлбарын хамт гаргасан Солбицон барих бодрол бүтээлийн нарны хөдөлгөөнтэй холбогдсог 2ер дэвтрийг судлан өнөөгийн одон орны ухаанд тооцоолдлг аргуудтай харьцуулан тооцоолох, ямар арга, алгоритм хэрэглэж бодсон, нарийвчлал нь хир зэрэг байгаа зэргийг тогтоох ажлыг гүйцэтгэсэн байна
Мөн Монгол литийн үндсэн хэмжигдэхүүнүүд ба тэдгээрийн нарийвчлалыг тогтооход хэрэгтэй олон төрлийн тооцооны ажлыг хэрхэн хийхийг дэлгэрэнгүй үзүүлж одон орны ухаанд одоо хэрэглэж байгаа утгуудтай харьцуулалт хийжээ.