Салбар : Байгалийн шинжлэх ухаан
Төслийн дугаар :
Төслийн төрөл : ШУТ төсөл
Хугацаа: 1993-1995
Санхүүжилт: 933.0 мян.төг
Түлхүүр үг : хөхтөн, монгол бөхөн, мазаалай, цагаан зээр, хавтгай, тарвага, ирвэс, хүдэр, цоохондой
Үр дүн
1. Хавтгайн нас хүйсний харьцаа, төлжил, хээл авалт, үржил хэвийн байгаа боловч гарсан төлийн 60% гаруйг эхний 8-9 сард чоно иддэгээс тоо толгой нь жил дараалан буурч, 1994 онд сүүлийн 20 жилд тохиолдоогүй хамгийн цөөн 345 толгой болсныг тогтоосон
2. Хавтгайн биологи физиологийн онцлогийг гүнзгийрүүлэн судалж шүдний тогтолцоогоор насыг тогтоох арга боловсруулсан
3. Мазаалайн тархац, тоо толгой 1940-60 онд 3 дахин багасч, 70 -аад оноос тогтворжин 1994 онд 30-35 толгой байгааг тоолов. Түүнийг усаар хангаж, үргээж хөөж туухгүй байвал өсч олшрох боломжтой гэж үзэв
4. Монгол бөхөнгийн Шаргын говийн популяци 1995 онд 1600 гаруй толгой, тархац нутаг нь 80-аад оныхоос ихсэх хандлагатай, манхны популяци 50-60 толгой болж устахад ойртсон ба түүнийг хамгаалах талаар 2 үндэслэл боловсруулан дэвшүүлсэн
5. Ирвэсний тархац байршлыг газрын өндөр, намаар гаргаж, малд нилээд сөрөг хандлагатай болсныг тогтоосон
6. Урд огт судлагдаагүй байсан говийн шилүүс цоохондойн талаар мэдээлэл цуглуулж, хүдрийг хашаанд байгалийн нөхцлөөр байлгаж тэжээх арга боловсруулав
7. Монгол тарваганы сэрүүн үеийн арьсны бүтэцийн өөрчлөлт, үс гуужих, шинээр ургах, хөрс гүйцэх зүй тогтлыг электрон микроскопын аргаар судалж, арьсны физик механик чанарыг нас хүйс байгалийн бүс бүслүүрээр тодорхойлсон нь онолын ба арьс боловсруулах үндэсний технологи боловсруулахад чухал боллоо