Малын бодис солилцооны хямрал судлаж, эмчлэн сэргийлэх эм бэлдмэлийн шинэ, шинэчилсэн технологи боловсруулах
Салбар : Хөдөө аж ахуйн (ХАА) шинжлэх ухаан
Төслийн дугаар :
Төслийн төрөл : ШУТ төсөл
Хугацаа: 1997-2000
Санхүүжилт: мян.төг
Түлхүүр үг : бүс, тун, зос, сэндэр, тосон бэлдмэл, тарга хүч, давс
Үр дүн
1. Судалгааны явцад иодын дутагдалтай бүс нутгийн малын биохимийн зарим үзүүлэлт, тухайлбал уургийн ба липидийн хэмжээ, аланинаминотрансфераза ферментийн идэвх эрүүл малынхаас доогуур байдгийг тогтоосон нь иодын дутагдлын үе дэх бамбай булчирхайгаас ялгарах тироксины хэмжээтэй шууд холбоотой болохыг нотолсон.
2.Гумин хүчлийн бэлдмэлийг жин нэмэгдүүлэх зорилгоор хонинд тарих оновчтой тунг тогтоолоо. Гумин хүчлийн бэлдмэлийг хонинд жин нэмэгдүүлэх зорилгоор хэрэглэх үед зарим ферментийн идэвхи, тос, тос төст бодисын хэмжээ нэмэгддэг нь тогтоогдлоо.
3. Уламжлалт арга засалд өргөн ашиглаж ирсэн байгалийн зарим эрдэст түүхий эд /зос, сэндэр/ нь эмчилгээний нөлөө, үр дүн үзүүлдэг болох нь тогтоогдов.
4. Бидний боловсруулсан иодын тосон бэлдмэлийг иодын дутагдлаас сэргийлэх түүнээс үүсэх эмгэгийг эмчлэхэд хэрэглэх бүрэн боломжтой юм.
5. Тэмээний жилбэн өвчин нь уналга, эдэлгээний болон арчилгаа маллагааны горим алдагдсанаас үүссэн эмгэг согог зарим нэг өвчний улмаас тэмээ тарга хүчээ дутуу авахыг малчид ийнхүү нэрлэж байна. Энэ нь тусгай бие даасан өвчин бус гэсэн дүгнэлтэд хүрсэн болно. Чацгарах яр өвчин нь арьсны өнгөн хэсэгт үүссэн идээт үрэвсэлт өвчин ба зун, намрын улиралд тохиолдох бөгөөд нийт өвчилсөн тэмээний 67.5% нь ингэ, ботго байгаа нь уяаны тэмээнд илүү тохиолдож байгаагийн илрэл юм.
6. Манай орон байгаль газар зүйн мужлалын хувьд өндөр уулын бүсэд хамаарагддагаас гадна хүчиллэг, хүрэн хөрстэй учир иодыг саармагжуулж давс хэлбэрээр барих чадвар муутай байдаг нь хөрсөнд иод дутагдах үндсэн шалтгаан болдог байна.