• Эхлэл /
• Судалгаа боловсруулалтын тухай мэдээлэл

Монгол орны усны эргэлтийн тэнцлийн судалгаа

Салбар : Байгалийн шинжлэх ухаан

Төслийн дугаар :

Төслийн төрөл : ШУТ төсөл

Хугацаа: 2013-2015

Санхүүжилт: 190,200.0 мян.төг

Түлхүүр үг : мөстөл, мөсөн гол, нуур, усны баланс, цацраг, дулааны баланс, энерги, сансрын хиймэл дагуул, дүрсзүй

Үр дүн

1. Бүс нутгийн уур амьсгалын RegCM ба WRF загвар, газар бүрхэвчийн буюу нарны цацраг, ус, дулааны балансын NOAH, CLM загвар, гол мөрний урсацын HbV, VIC, НЕС-GeoHMS зэрэг загварыг туршсан үр дүн, Мөстлийн масс баланс, өөрчлөлтийн хээрийн хэмжилт судалгаа, Өндөр уул, тал, хээр, говийн жишиг нууруудын усны тэнцлийн хээрийн судалгаа, Байгалийн бүс, бүслүүрийг төлөөлөх жижиг голуудын усны тэнцлийн жишиг судалгааны үр дүнг нэгтгэн гаргав.
2. Гол мөрний сав газрын усны балансын элементийн ирээдүйн өөрчлөлтийг тогтооход Бүс нутгийн уур амьсгалын RegCM4 загвараар тооцсон хүлэмжийн хийн хамгийн их ялгарлын RCP8.5 сценариар 2020 он (2016-2035), 2050 он (2046-2065) ба 2080 (2081-2100) оны сценарийн үр дүн (П.Гомболүүдэв, 2015)-г ашиглав. Уур амьсгалын эдгээр сценарийн үр дүн буюу хур тунадас, агаарын температур, салхины хурд, агаарын чийгийн 2020 (2016-2035), 2050 (2046-2065), 2080 (2081-2100) оны үр дүнг 1986-2005 оны нормтой харьцуулсан өөрчлөлтийн мэдээг гол мөрний сав газрын усны балансын элементийн ирээдүйн өөрчлөлтийг тогтоов.
3. Гол мөрний сав газрын урсац, ууршлыг Монгол орны гурван үндсэн ай сав тус бүрд 1981-2010 оноор, Нуурын усны балансыг 4296 нуураар 1981-2010 оноор, Мөстөл, мөсөн голын мэдээллийг 42 уулсад тархсан 600 гаруй мөстлөөр 1991-2014 оноор тус тус нэгтгэн боловсруулж мэдээллийн сан, каталоги боловсруулан оруулав.
4. Ус ашиглалт, хэрэглээний балансыг тогтоож, Экосистемийн төлөв байдлын үнэлгээг зарим гол болон хотуудын түвшинд хийж, экосистемийг тэтгэх урсац, гадаргын усны нөөцөд учирсан хохирлыг үнэлэх аргыг боловсруулан Усны нөөцийн нэгдсэн менежментийг боловсронгуй болгох үндэслэл, зөвлөмжийг гаргав.

Удирдагч

Гомбо овогтой Даваа

meteoins@magicnet.mn

Эрдэм шинжилгээний бүтээл

1. Нэг сэдэвт бүтээл, ном, товхимол /нэр/

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1		Монгол орны гадаргын ус /номыг шинэчлэн хэвлүүлэв/		Дэлгэрэнгүй

2. Эрдмийн зэрэг горилсон бүтээлийн нэр

3. Шинэ ба шинэчилсэн бүтээгдэхүүний загвар

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1		Мөстөл мөсөн голын дүрсзүйн үзүүлэлтүүдийг сансрын LANDSAT дагуулын мэдээгээр тодорхойлох арга, мөстлийн эзэлхүүний тооцооны үр дүн		Дэлгэрэнгүй
2		Нуурын дүрсзүйн үзүүлэлтүүдийг сансрын LANDSAT дагуулын мэдээгээр тодорхойлох арга, талбайн мэдээ		Дэлгэрэнгүй
3		Газар бүрхэвчийн NОАH, CLM, урсацын HbV, усны балансын загварын тооцооны гаралтын мэдээний сан		Дэлгэрэнгүй

4. Шинэ болон шинэчилсэн технологи /нэр/

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1		Газар бүрхэвчийн NOAH, CLM, урсацын НЕС-GeoHMS загвар		Дэлгэрэнгүй
2		Усны тэнцэл, нуур, мөстөл мөсөн голын мэдээллийн сан		Дэлгэрэнгүй

5. Тоног төхөөрөмжийн туршилтын загвар

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

6. Батлагдсан стандарт

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

7. Зөвлөмж

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1		HBV загварыг усны прогнозод туршин хэрэглэх		Дэлгэрэнгүй
2		Урсацын VIC, НЕС-GeoHMS усны урсацын судалгаа, уур амьсгалын өөрчлөлт, хүний үйл ажиллагаанаас усны горим, нөөцөд үзүүлэх нөлөөллийн үнэлгээнд ашиглах		Дэлгэрэнгүй
3		Экосистемийг тэтгэхүйц урсац, ус хэрэглээний баланс, гадаргын усны нөөцөд учирсан хохирлын үнэлгээний арга зэргийг усны нөөцийн нэгдсэн менежментэд хэрэглэх		Дэлгэрэнгүй

8. Заавар

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1		Ус, цаг уур, орчны шинжилгээний ажлын заавар: Мөстлийн аюулгүй ажиллагаанд мөрдөх дүрэм	2015	Дэлгэрэнгүй

9. Патент

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

10.Ашигтай загварын гэрчилгээ

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

11.Зохиогчийн эрхийн гэрчилгээ

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

12. Техник эдийн засгийн үндэслэл

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

13. Газрын зураг, атлас

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

14. Шинэ онол, теором

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1		Мөстлийн эзлэхүүний энгийн тэгшитгэл		Дэлгэрэнгүй
2		Урсацын тэгшитгэлүүд		Дэлгэрэнгүй

15. Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл гадаад

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Keiko Konya Keiko Konya, Tsutomu Kadota Tsutomu Kadota, Fumio Nakazawa Fumio Nakazawa, Davaa Gombo Davaa Gombo, Purevdagva Khalzan Purevdagva Khalzan, Hironori Yabuki Hironori Yabuki, Tetsuo Ohata Tetsuo Ohata	Surface mass balance of Potanin Glacier Mongolian Altai for 2008 – 2011, Bull. Glaciol. Res.31	2005	Дэлгэрэнгүй
2	Ichirow Kaihotsu Ichirow Kaihotsu, Yamanaka Yamanaka, Keiji Imaoka Keiji Imaoka, Hideyuki Fujii Hideyuki Fujii, Dambaravjaa Oyunbaatar Dambaravjaa Oyunbaatar, Tsutomu Yamanaka Tsutomu Yamanaka, Kazuaki Shiraishi Kazuaki Shiraishi, Toshio Koike Toshio Koike	First evaluation of SMOS L2 soil moisture products using in situ observation data of MAVEX on the Mongolian Plateau in and 2011, Hydrological Research Letters, Japan Society of Hydrology and Water Resources. Published on line in J-STAGE	2010	Дэлгэрэнгүй
3	Ichirow Kaihotsu Ichirow Kaihotsu, Hideyuki Fujii Hideyuki Fujii, Koike Koike, Dambaravjaa Oyunbaatar Dambaravjaa Oyunbaatar	Ichirow Kaihotsu, Hideyuki Fujii,Toshio Koike, and Dambaravjaa Oyunbaatar Initial Evaluation of AMSR2 L3 Soil Moisture Products of JAXA on the Mongolian Plateau in and 2013	2012	Дэлгэрэнгүй
4	B.Mendsaikhan, D.Oyunbaatar	Mongolian rivers and its fish diversity	2013	Дэлгэрэнгүй
5	G.Davaa, T. Kadota, K. Коnya, N. Davaadorj, D. Baasandorj, D.Batkhuu, N. Yura, T. Khash-Erdene, Z. Bakhytbol, Kh. Purevdagva , Sh. Sodnombaljir	Variation and changes of glaciers in Mongolia	2013	Дэлгэрэнгүй
6		Economic Assessment of the Impact of Climate Change in the Ulz and Kharkhiraa/Turgen River Basins, Ecosystem Based Adaptation Approach to Maintaining Water Security in Critical Water Catchments in Mongolia	2013	Дэлгэрэнгүй
7		Contributing author, Mongolia: Assessment Report on Climate Change by the Ministry of Environment, Green Development, Mongolia, with technical and financial support from the United Nations Environment Programme and with technical assistance from the United Nations Development Programme	2014	Дэлгэрэнгүй
8	D.Oyunbaatar, M.Bayasgalan, G. Davaa	IWRM development and Some ICT Application issues in Mongolia	2015	Дэлгэрэнгүй

16. Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл дотоод

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Д.Оюунбаатар, П.Гомболүүдэв, Г.Адъяабадам, Г.Даваа	Усны горим, нөөцийн эмзэг байдал, эрсдлийн үнэлгээний асуудалд	2013	Дэлгэрэнгүй
2	Ц.Энхтогос, Д.Оюунбаатар, Б.Алтантуяа	Хангал голын усны бохирдлын судалгаа	2013	Дэлгэрэнгүй
3	Г. Даваа, Д. Оюунбаатар, Т.Отгонбат	Гол мөрний экосистемийг тэтгэх урсац ба гол мөрнөөс авч ашиглаж болох усны хэмжээг оновчлох асуудалд	2013	Дэлгэрэнгүй
4	Ж.Одгарав, Г. Даваа, П.Гомболүүдэв, Д. Оюунбаатар, О.Батхишиг	Буянт голын одоо ба ирээдүйн урсацыг HBV загвараар тооцсон үр дүн	2013	Дэлгэрэнгүй
5	Г.Даваа, Д.Оюунбаатар, Х.Бадарч, Г.Отгонбилэг	Туул голын экосистемийг тэтгэх урсац ба усны бохирдлыг оновчлох асуудалд	2014	Дэлгэрэнгүй
6	Д.Оюунбаатар, М.Энхтуяа, Ж.Сонинбаяр, Г.Даваа	Урсацын гидрографыг тэжээлийн эх үүсвэрээр ялгах асуудалд	2014	Дэлгэрэнгүй
7	Д.Оюунбаатар, Г.Даваа, Д.Батхүү, С.Саранцацралт	Монгол орны гол мөрний мөсөн бүрхүүлийн их зузааны өөрчлөлт	2014	Дэлгэрэнгүй
8	Kh. Purevdagva	Climate change impact on glaciers and river runoff in the Kharkhiraa river basin, Mongolia	2014	Дэлгэрэнгүй
9	D.Oyunbaatar, B.Erdenebayar	Recent hydrological changes in the Ganga lake basin, Papers in Meteorology and Hydrology	2015	Дэлгэрэнгүй
10	D.Oyunbaatar, G.Oyunkhuu, E.Batbayar	Application results of some methods for estimation of time of concentration in some selected river basins of Mongolia	2015	Дэлгэрэнгүй

17.Эрдэм шинжилгээний илтгэл гадаад

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

18.Эрдэм шинжилгээний илтгэл дотоод

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

19.Аргачлал

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

20.Ишлэл

• Комент

Сэтгэгдэл бичих

Нэр :

---

СЭТГЭГДЛҮҮД