Монгол бичиг судлал
Салбар : Нийгмийн шинжлэх ухаан
Төслийн дугаар :
Төслийн төрөл : ШУТ төсөл
Хугацаа: 2012-2013
Санхүүжилт: 93479.00 мян.төг
Түлхүүр үг : үндэстэн, дагавар, жишээ үгс, толь бичиг, сорилго, драйвер
Үр дүн
1. Уг толийн эхийг 50 хх хэмжээтэйгээр бэлтгэн, хэвлэхэд бэлэн болгосон.
2. Дунд сургуулийн монгол бичиг заах багшид зориулсан “Багшийн ном”-ыг 9х.х хэвлүүлэв.
3. Тус номын эхийг 25 хх хэмжээтэйгээр бэлэн болголоо. Ингэхдээ, монгол бичгийн зөв бичих дүрмийн тогтолцоог тодорхойлсон урьдын судалгаануудыг нэгтгэн дүгнэж, гүйцэтгэгч нарын өмнө хэвлэгдсэн холбогдох бүтээлийг дэлгэрүүлж, монгол бичгийн багш нарын санал, өнөөгийн хэрэгцээг харгалзсан болно.
4. Гадаад хэлний олон нэр томъёо, үг хэллэг монгол хэлэнд орж ирж байгаа тул монгол хэлний үг бүтээх зүй тогтолын дагуу шинэ үг үүсгэх шаардлага улам их болжээ. Гэтэл үг бүтээх дагаврын утга, хэрэглээг тун бага мэддэг болжээ. Хамгийн түгээмэл идэвхтэй хэрэглэгдэж байгаа нэр, үйл үг бүтээх 100 орчим дагаврын утга, хэрэглээг нэгтгэж, жишээ үгсийг хавсаргаад байна.
5. Ш.Чоймаа, Д. Бүрнээ, М.Баярсайхан, Б.Даваасүрэн, Э. Мөнх-Учрал, О. Дэмчигмаа, Б. Энхсувд, Д. Өлзийдэлгэр, Г. Одбаяр нар хамтран зохиосон 30,000 гаруй хүний нэрийг хамарсан 103 хэвлэлийн хуудас буюу 1026 тал бүхий тус толь бичгийг 2012 оны 8 сард Соёмбо принтинг хэвлэх үйлдвэрт 500 хувь хэвлүүлж, Боловсролын яаманд хүлээлгэж өгсөн.
6. Теле хичээлийн агуулга, төлөвлөгөө, хичээл тус бүрийн арга зүй, хөтөлбөрийн боловсруулж, хичээл заах орчныг Авай студид бий болгож техникийн шийдлийг зохион байгуулан бичлэг хийж цуврал теле хичээлийг эцэслэн бэлтгэсэн.
7. “Монгол бичгийн мэдлэг шалгах сорилго” УБ., 2014 он, 63,7 х.х
8. Энэ ажлын хүрээнд МУИС-ийн, МХСС-ийн багш нар, Монгол хэл, эх бичиг судлалын ангийн оюутнуудын хамтаар Монгол бичгийн үлгэр жишээч кабинетийг 28-р сургуулийн багш нартай хамтран 28-р сургууль дээр байгуулж, 2 удаа тайлант үзэсгэлэн гаргалаа.
Тус танхимд, ханын самбар, хулдаасан самбарт хийсэн монгол бичгийн сургалтын үзүүлэн, монгол бичгийн төрөл бүрийн тиг бичлэгийг хамруулсан үзүүлэн тараах материал, төрөл бүрийн гарын авлага, тараах материал, үзүүлэн хэлбэрээр хийсэн цонхны хөшиг, даавуун дээр бичсэн самбар, цагаан толгойн хулдаасан самбар, монгол бичгийн нэгж хичээлийн цахим хөтөлбөр, сурагчдын бүтээлийн булан зэргийг хийж тохижууллаа.
Монгол бичгийн танхимын хэрэглэгдэхүүнийг коджуулан бүртгэл хийсний дээр Нийслэлийн боловсролын газраас “кабинетын гэрчилгээ”-г авч баталгаажуулсан болно.
9. 55,000 орчим үгтэй Монгол хэлний хэлзүйн он-лайн толь бичгийг http://dict.num.edu.mn дээр тавьж байрлуулсан.
10. Түгээмэл хэрэглээний офисын програмууд дээр монгол бичгээр босоо бичих арга зүйг боловсруулсан.
11. MongolianScript нь хамгийн анхны юникодыг дэмжсэн монгол бичгийн truetype тиг бөгөөд 1998 онд зохиогдсон. Түүнээс хойш фонтын олон янзын технологийн дэвшил гарсан боловч энэхүү фонт маань тэдгээр технологийн дэвшлүүдийг агуулж чадалгүй, хөгжүүлэлт нь зогссоор өдийг хүрсэн байв. 2012 оноос энэхүү төслийн хүрээнд Болорсофт ХХК цааш хөгжүүлэн ОпенТайп (Opentype) хүснэгтийн дүрмүүдийг ба алгоритмуудыг бүрэн шинэчлэн 3.0 хувилбарыг гаргаснаар монгол бичгийн хамгийн анхны зөв бичгийн тигийг гаргаад байна.