• Эхлэл /
• Судалгаа боловсруулалтын тухай мэдээлэл

Абиотик стресст тэсвэртэй төмсний селекцийн эх материал гаргах, үр үржүүлэх

Салбар : Хөдөө аж ахуйн (ХАА) шинжлэх ухаан

Төслийн дугаар :

Төслийн төрөл : ШУТ төсөл

Хугацаа: 2012-2014

Санхүүжилт: 47,090.0 мян.төг

Түлхүүр үг : Төмс, сорт, селекци, үр, булцуу, аэропоник, хүлэмж, үржүүлэг

Үр дүн

1. Монгол оронд анх удаа төмсний шинэ сорт гаргах селекцийн хөтөлбөр боловсруулж, 71 хослолын 37000 гаруй төмсний жинхэнэ үр буюу удам бий болгов.
30 гаруй ирээдүйтэй клоныг шалгаруулж үнэлгээ өгснөөс ургац, цардуулын агуулалт, өвчин тэсвэрийн үзүүлэлтээр 10 гаруй ирээдүйтэй дугаарыг сонгов.
2. 1-2 дугаарыг дахин боловсруулалтын чиглэлээр ашиглах боломжтойг илрүүлэв. 2012-2014 онуудад давхардсан тоогоор 232 гаруй сорт дээжинд сорилт хийж үнэлгээ өгсөн байна.
3. 2014 оны гандуу нөхцөлд хяналт Гала сортоос давуу 19-114 ц/га-аар нэмүү ургац өгсөн Кампайн, Примадона, Верона, Эсприт, Курода Санте сортуудыг илрүүлэв. 2014 онд хийгдсэн судалгааны дүнгээр төмсний ургац нь стрессийн нөлөөнөөс хамаарч ургац нь 10.4-45.0 хувиар буурч байгааг тогтоов.
4. Хөрсгүй орчинд /аэропоникт/ төмсний бичил ургамал ургуулахад Био–органик бордоо 2.5 кг/м3, кальцийн нитрат 0.5 г/ м3 тунгаар бэлтгэсэн тэжээлийн уусмал тохиромжтойг тогтоов.
5. Лабораторит гаргасан бичил ургамлыг хиймэл хөвдөн хөрсөнд шилжүүлж 7 дахь хоногт нь гумат+7 идэвхижүүлэгч уусмал ашиглан 14 хоног өлчиржүүлсэн ургамлыг хөрсгүй орчинд тариалах нь үр дүнтэйгээс гадна урьд жилийн бичил булцууг эх материалд ашиглах боломж байна.
6. Хөрсгүй орчинд ургуулсан бичил булцууг 5-10 г жинтэй болмогц түүвэрлэн хурааж 2-40С автомат удирдлагатай зооринд хадгалах нь илүү үр дүнтэй байлаа.
Синора, Эсприт, Провенто сортуудыг шалгаруулан УСС-д шилжүүлж, Куарта, Солист сортуудыг нутагшсан сортоор батлуулав.

Удирдагч

Хурга овогтой Оргодол

Эрдэм шинжилгээний бүтээл

1. Нэг сэдэвт бүтээл, ном, товхимол /нэр/

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	О.Нинжмаа, П.Алтантуяа	“Төмс, хүнсний ногооны ургамал хамгаалал, өвчний онош зүй , тэдгээртэй тэмцэх арга”	2013	Дэлгэрэнгүй
2	Х.Оргодол	“Төмс тариалах зөвлөмж” Таримал тариалах технологи зөвлөмж	2013	Дэлгэрэнгүй
3	Х.Оргодол, Х.Нямгэрэл, С.Оюун-Эрдэнэ, Б.Золзаяа, Ц.Баярмагнай	Төмсний сортууд. Хүнс хөдөө аж ахуйн таримал ургамлын шилдэг сортууд	2013	Дэлгэрэнгүй
4	Т.Төрмандах, С.Нямжав, Д.Мягмаржав, О.Нинжмаа, Д.Оюунгэрэл	Меристемийн өсгөврийн аргаар үр үржүүлэх	2014	Дэлгэрэнгүй

2. Эрдмийн зэрэг горилсон бүтээлийн нэр

3. Шинэ ба шинэчилсэн бүтээгдэхүүний загвар

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

4. Шинэ болон шинэчилсэн технологи /нэр/

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1		Хөрсгүй орчинд төмсний бичил булцуу ургуулах технологи		Дэлгэрэнгүй

5. Тоног төхөөрөмжийн туршилтын загвар

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

6. Батлагдсан стандарт

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

7. Зөвлөмж

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1		Төмсний жинхэнэ үр ургуулах зөвлөмж		Дэлгэрэнгүй

8. Заавар

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

9. Патент

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

10.Ашигтай загварын гэрчилгээ

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

11.Зохиогчийн эрхийн гэрчилгээ

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

12. Техник эдийн засгийн үндэслэл

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

13. Газрын зураг, атлас

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

14. Шинэ онол, теором

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

15. Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл гадаад

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Д.Оюунгэрэл, Б.Саранчимэг, Я.Аззаяа, П.Гэрэлтуяа	Аэропоникийн аргаар гаргасан төмсний бэсрэг булцууг хадгалах горим тогтоох судалгааны дүнгээс		Дэлгэрэнгүй
2	О.Нинжмаа, Х.Оргодол, Б.Саранчимэг	Процесс вырождения сортов картофеля в условиях Монголии в журн: Защита растении в современных технологиях возделывания сельскохозяйственных культур Материалы международной научно-практической конференции, г. Новосибирск, стр 259-262,	2013	Дэлгэрэнгүй
3	О.Нинжмаа, Д.Оюунгэрэл, Я.Аззаяа, Б.Саранчимэг, П.Гэрэлтуяа	Переспективный метод, используемый для ускоренного размножения оздоровленного семенного картофеля, Аграрная наука сельскохозяйственному производству Монголии, Сибирского региона	2013	Дэлгэрэнгүй
4	О.Нинжмаа, П.Гэрэлтуяа	Төмсний бичил ургамлыг хөрсгүй орчинд шилжүүлэн тариалахын өмнөх өлчиржүүлэлтийн дүн	2014	Дэлгэрэнгүй
5	Х.Оргодол, Х.Нямгэрэл, С.Оюун-Эрдэнэ	Төмсний селекцийн эх материал гаргах ажлын үр дүнгээс	2014	Дэлгэрэнгүй

16. Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл дотоод

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Д.Оюунгэрэл, Я.Аззаяа	Аэропоникийн аргаар төмсний үрийн булцуу гаргасан судалгааны дүн	2012	Дэлгэрэнгүй
2	О.Нинжмаа, Х.Оргодол, Б.Саранчимэг, Д.Оюунгэрэл, Я.Аззаяа, П.Гэрэлтуяа, Х.Нямгэрэл, С.Оюун-Эрдэнэ	Процесс вырождения сортов картофеля в условиях Монголии	2013	Дэлгэрэнгүй
3	Х.Нямгэрэл, Т.Төрмандах, Б.Золзаяа, Т.Дэжидмаа	Төмсний булцууны сэргэн ургалтанд соёололт бууруулагч CIPC бодисын нөлөө	2013	Дэлгэрэнгүй
4	Х.Оргодол, Х.Нямгэрэл	Төмсний сорт судалгаа, селекцийн ололт	2013	Дэлгэрэнгүй
5	Х.Нямгэрэл, Б.Энхбаатар, Х.Зундуйжанцан	Төмсний селекцийн эх материал гаргах боломж	2013	Дэлгэрэнгүй
6	Б.Золзаяа, Б.Эрдэнэбаатар	Голланд технологиор төмс тариалж үрийн норм арчилгааны зохистой хувилбар судалсан дүн	2013	Дэлгэрэнгүй

17.Эрдэм шинжилгээний илтгэл гадаад

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	B.Enkhbaatar, S.Ouyn-Erdene, B.Zolzaya	Potato variety trial and selection achievements and further promoting	2012	Дэлгэрэнгүй
2	B.Enkhbaatar, S.Ouyn-Erdene, B.Zolzaya	Potato research review and breeding activity	2012	Дэлгэрэнгүй
3	B.Enkhbaatar, S.Ouyn-Erdene, B.Zolzaya	Potato variety trial and selection achievements and further promoting	2012	Дэлгэрэнгүй
4	B.Enkhbaatar, S.Ouyn-Erdene, B.Zolzaya	Potato research review and breeding activity	2012	Дэлгэрэнгүй
5	T.Turmandakh	Potato variety development and breeding success	2013	Дэлгэрэнгүй
6	S.Ouyn-Erdene	Seed potato production in Mongolia	2014	Дэлгэрэнгүй
7	О.Ninjmaa	TISSUE CULTURE ON BLUE HONEYSUCKLE /Lonicera edulis /	2014	Дэлгэрэнгүй
8	B. Minituber	Production of potato using aeroponic method	2014	Дэлгэрэнгүй
9		Potato germplasm and utility in Mongolia	2014	Дэлгэрэнгүй
10		Potato germplasm and utility in Mongolia	2014	Дэлгэрэнгүй

18.Эрдэм шинжилгээний илтгэл дотоод

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Д.Оюунгэрэл	Вирусгүй эрүүл, бичил булцууны үржүүлэг	2012	Дэлгэрэнгүй
2	Х.Нямгэрэл, Б.Энхбаатар, Т.Төрмандах	Төмсний селекцийн эх материал гаргах	2012	Дэлгэрэнгүй
3	B.Enkhbaatar, S.Ouyn-Erdene, B.Zolzaya	Potato variety trial and selection achievements and further promotingI	2012	Дэлгэрэнгүй
4	B.Enkhbaatar, S.Ouyn-Erdene, B.Zolzaya	Potato research review and breeding activity	2012	Дэлгэрэнгүй
5	T.Turmandakh	Potato variety development and breeding success	2013	Дэлгэрэнгүй
6	S.Ouyn-Erdene	Seed potato production in Mongolia .Country report	2014	Дэлгэрэнгүй
7	Kh. Orgodol , Kh. Nyamgerel	Potato germplasm and utility in Mongolia. Workshop on Sustainable use of Plant Genetic Resources in Mongolia	2014	Дэлгэрэнгүй
8	P. Gereltuya, В. Saranchimeg, Амгаланбаатар Авирмэд, A. Narangoo	TISSUE CULTURE ON BLUE HONEYSUCKLE /Lonicera edulis / International Scientific Conference on agro-ecological issues of Сentral Asian Аltitude. UB.	2014	Дэлгэрэнгүй
9	О. Нинжмаа, Д. Оюунгэрэл, Я. Аззаяа, Б. Саранчимэг, П. Гэрэлтуяа	Хөрсгүй орчинд бичил булцуу ургуулах технологийг төмсний үр үйлдвэрлэлд нэвтрүүлсэн дүн	2014	Дэлгэрэнгүй
10	О. Ninjmaa , Р. Gereltuya, Ya. Azzaya , Saranchimeg	Рroduction of potato using aeroponic method	2014	Дэлгэрэнгүй

19.Аргачлал

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1		Хөрсгүй орчинд тариалах төмсний бичил ургамлыг өлчиржүүлэх аргачлал		Дэлгэрэнгүй
2		Аэропоникийн булцуу хадгалах аргачлал		Дэлгэрэнгүй

20.Ишлэл

• Комент

Сэтгэгдэл бичих

Нэр :

---

СЭТГЭГДЛҮҮД