Монгол орны ургамлын түүхий эдийн бэлдмэлийг ашиглан бруцеллезын эмчилгээг боловсронгуй болгох
Салбар : Анагаах ухаан, эрүүл мэндийн шинжлэх ухаан
Төслийн дугаар : 9077901
Төслийн төрөл : ШУТ төсөл
Хугацаа: 2012-2014
Санхүүжилт: 125,103.0 мян.төг
Түлхүүр үг : Бруцелла, бруцеллез, агил мөөг, фомес, халгай, халдварт өвчин
Үр дүн
1. Халгайн (Urtica cannabino L) бутанол болон этилацетатын бүлэглэл нь Brucella-ийн ургалтыг 7-8 мм, Хар модны Агил мөөгний (Fomitopis officinalis) этанолон хандны Fo1.2.2 ба Fo3.1 бүлэглэлүүд нь 8-15 мм хүртлэх хүрээ үүсгэн дарангуйлах идэвхитэй байна.
2. Халгайн хандны этилацетатын болон хар модны Агил мөөгний Fo3 бүлэглэлийн химийн найрлагыг Хий-шингэний хроматографийн аргаар тодорхойлоход халгайд хлоргены хүчил 42,16%, кофейны хүчил 36,24%, эскулетин 17,01% ба хар модны Агил мөөгөнд 6 төрлийн тосны хүчил, 3 төрлийн стеринийг агуулсан бөгөөд түүний зонхилох бүрэлдэхүүн нь ханаагүй тосны хүчил болох олейны хүчил агуулагдаж байна.
3. Б. Беренс (1978) болон Г.Н. Першены аргаар тодорхойлсон халгайн (Urtica cannabino L) бутанол, этилацетатын бүлгийн 15%-ийн усан хандны цочмог хорон чанар LD50 нь 0.057г/кг, хар модны Агил мөөгний Fo3 бүлэглэлийн LD50 нь 0,252г/кг бөгөөд С.Г Сидоровын ангилалаар дунд зэргийн хортой байна. Харин OECD-ийн удирдамж 420-ийн дагуу хар модны Агил мөөгний Fo3 бүлэглэлийн цочмог хорон чанар LD50 200 - 500мг/кг бөгөөд GHS 3-р зэрэглэл буюу дунд зэргийн хортой байна.
4. Агил мөөгний (Fomitopis officinalis) Fo3 бэлдмэлийн зохистой тун 0,1 г, эмчилгээний идэвхит тун нь 2-5 мг/кг байна. Бэлдмэлийг өндөр тунгаар буюу 5 мг/кг тунгаар удаан хугацаанд хэрэглэхэд элэг, бөөр зэрэг эрхтэнүүдэд хордлогын шалтгаант үрэвслийн шинж тэмдэг илэрч байснаас гадна цус бүлэгнэлтийн тогтолцоонд сөрөг нөлөө илэрч, харин богино хугацаанд хэрэглэхэд элэгний цөс ялгаруулах үйл ажиллагаа, бөөрний шээс ялгаруулах үйл ажиллагаанд ямар нэг сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй байна.
5. “Агил мөөгнөөс эмчилгээний ханд эм бэлтгэх” технологийн заавар (төсөл).
6. “Олслиг халгайнаас эмчилгээний ханд эм” технологийн заавар (төсөл).
7. “Агил мөөг” үйлдвэрлэгчийн фармакофейн өгүүлэл (төсөл)
8. Хар модны Агил мөөгний “Фомес” 25 мл хандмалын үйлдвэрлэгчийн фармакофейн өгүүлэл (төсөл)