Шивүүрт сэрдэг (Saxifraga spinulosa Adams )-ийн химийн найрлага, биологийн идэвхийн судалгаа
Салбар : Анагаах ухаан, эрүүл мэндийн шинжлэх ухаан
Улсын дугаар : 3729
Хамгаалсан он : 2018
Түлхүүр үг : Ургамлын хандны антиоксидант болон бабезын өсөлтийг дарангуйлах идэвх
Аннотаци
Бид энэхүү судалгаандаа Монгол оронд ургадаг нийт 14 овгийн 29 зүйл ургамлын 52 спиртэн, ацетоны хандны антиоксидант идэвхийг DPPH радикалыг ангижруулах аргаар судлахад, Шивүүрт сэрдэг (Saxifraga spinulosa Adams)-ийн газрын дээд хэсгийн ацетоны ханд нь чөлөөт радикалыг IC50,
23.9±
0.2 мкг/мл дарангуйлж, идэвхтэй болохыг тодорхойлов. Шивүүрт сэрдэгийн газрын дээд хэсгийн химийн судалгааны дүнд фенолт нэгдэл ба флавоноидын бүлэгт хамаарах биологийн идэвхт 36 нэгдлийг ялгаж, тэдгээрийн молекулын бүтэц байгууламжийг таньж тодорхойлсны дотор 11 байгалийн шинэ нэгдлийн бүтцийг анхлан тогтоож батлав. Эдгээр нэгдэл нь (2S)-3′-O-β-D-(6"-O-галлоил) глюкопиранозилокси-5,7,4',5'-тетрагидроксифлаванон (1), (2R)-3′-O-β-D-(6"-O-галлоил)глюкопиранозилокси-5,7,4',5'-тетрагидроксифлаванон (2), (2S)-3′-O-β-D-[6"-O-(3‴-O-метил) галлоил] глюкопиранозилокси-5,7,4',5'-тетрагидроксифлаванон (3), (2S)-3′-O-β-D-(2",6"-ди-O-галлоил)глюкопиранозилокси-5,7,4',5'-тетрагидоксифлаванон (4), (2R,3R)-3′-O-β-D-(6"-O-галлоил)глюкопиранозилокси-5,7,4',5'тетрагидрокси дигидро-флаванонол (5), (2S,3R)-3′-O-β-D-(2",6"-ди-O-галлоил)глюкопиранозилокси-5,7,4',5'-тетрагидрокси-флаванонол (6), 3′-О-β-D-(6"-O-галлоил) глюкопиранозилокси-5,7,4',5'-тетрагидро-ксифлавонол (7), 3′-О-β-D-(6"-O-галлоил)глюкопиранозилокси-5,7,4',5'-тетра-гидроксифлавонол (8), 8-O-β-D-[6′-(3"-O-метил)галлоил]-глюкопиранозил-п-тирозол (9), 4-O-β-D-(6′-O-галлоил) глюкопиранозил-(E)-п-кумарын хүчил (11), 3-O-β-D-(6′-галлоил) глюкопиранозил-5-O-метилгаллын хүчил (12) бөгөөд эдгээр флавоноидын пирогаллолын В цагиргийн С-3՛ байрлалд глюкоз сахар холбогдож, O-гликозид бүтэц үүсгэсэн онцлогтой юм.
Шивүүрт сэрдэгийн биологийн идэвхийн судалгааны дүнд түүний ханд болон шинэ нэгдэл нь (1-9, 11-12) DPPH радикалыг хүчтэй ангижруулж (IC50,
19.0-
72.9 мкмоль) буйг тогтоов. Тухайлбал, кверцетин (26) IC50,
65.2 мкмоль, түүний уламжлалын нэгдлүүд кверцетин-3-О-β-D-глюкопиранозид (16), кверцетин-3-О-(6"-O-галлоил)-β-D-глюкопиранозид (17), кверцетин-3-О-(6"-O-галлоил)-β-D-галактопиранозид (18), кверцетин-3-О-α-L-рамнопиранозид (23) IC50,
13.4-
74.8±
0.6 мкмоль, лютеолин (27) IC50,
29.6±
0.8, мирицетин (14) IC50,
13.4±
0.2 мкмоль, галлын хүчил (24) IC50,
13.4 мкмоль, тирозол (32) IC50,
11.5±
0.3 мкмоль, галлокатехин (30) IC50,
31.3±1.2 мкмоль, эпикатехин-3-О-галлат (33) IC50,
16.8±
0.1 мкмоль, галлокатехин-3-О-галлат (13) IC50,
17.1±
0.1 мкмоль идэвхтэйгээр DPPH радикалыг тус тус ангижруулж, антиоксидант идэвх сайтай байв.
Шивүүрт сэрдэгийн газрын дээд хэсгийн бүлэг ханд болон цэвэр нэгдлүүд нь бабезиоз өвчин (хачгийн халуун) үүсгэгчид болох B. bovis, B. bigemina, B. caballi, T. equi-н өсөлт, үржлийг маш сайн дарангуйлж байв. Ялгасан нэгдлүүдээс 1 (IC50
9.4 мкмоль), 2 (IC50,
12.1 мкмоль), 10 (IC50,
5.9 мкмоль), 13 (IC50,
3.8 мкмоль), 22 (IC50,
6.4 мкмоль) нь B. bovis-г, 3 (IC50,
3.8 мкмоль) B. bovis-г өндөр идэвхтэйгээр, B. bigemina-г 1 (IC50,
19.9 мкмоль), 2 (IC50,
22.7 мкмоль), 10 (IC50,
27.1 мкмоль), 13 (IC50,
11.0 мкмоль), 17 (IC50,
27.2 мкмоль), 20 (IC50,
46.7 мкмоль), 21 (IC50,
15.0 мкмоль), 22 (IC50,
15.3 мкмоль) бодисууд, B. caballi-г 10, 14-19, 21, 22 бодисууд (IC50,
2.5-
51.3 мкмоль), 14, 19, 21 бодисууд T. equi-г (IC50,
41.7,
40.6,
51.6 мкмоль) тус тус онцгой сайн идэвхтэй дарангуйлж буйг тогтоов.
Шивүүрт сэрдэгийн химийн бүрэлдэхүүний судалгааг анх хийснээрээ Сэрдэг (Saxifrageceae Juss)-ийн овог, Сэрдэг (Saxifraga L.)-ийн төрлийн ургамлуудын талаарх судалгааны ажилд хувь нэмэр болж, шинжлэх ухаан, танин мэдэхүйн ач холбогдлыг нэмэгдүүлж байгаа юм.
Дүгнэлт:
1.Шивүүрт сэрдэгийн газрын дээд хэсгийн химийн бүрэлдэхүүн, найрлагыг судалсны дүнд флавоноидын бүлгийн 8, энгийн фенолын 3, нийт 11 байгалийн шинэ нэгдэл, бусад 25 нэгдлийг ялгаж, физик, хими, спектроскоп, масс спектрометрийн аргуудаар тэдгээрийн молекулын бүтэц байгууламжийг тогтоов. Шинэ нэгдлийн пирогаллолын цагиргийн нүүрстөрөгчийн 3-р байрлалд β-D-глюкопираноз холбогдож, түүнд хэд хэдэн галлоил бүлэг холбогдсон молекулын бүтэц нь байгальд ховор тохиолддогоороо онцлог байв.
2.Шивүүрт сэрдэгээс ялгасан бодисуудын антиоксидант идэвхийг DPPH радикал ангижруулах аргаар судалсны дүнд молекулын бүтэцдээ глюкопиранозын ацил хэсэгт галлоил бүлэг агуулсан шинэ нэгдлүүд (1-9, 11-12), IC50 утга нь
19.0-
72.9 мкмоль, харин бусад нэгдлүүдээс 32, 24, 16, 14 нь IC50
11.5-
13.4 мкмоль буюу эерэг хяналт болох тролокс (IC50
23.3±
0.3 мкмоль)-той харьцуулахад чөлөөт радикалыг зайлуулах өндөр идэвх үзүүлж байв.
3.Шивүүрт сэрдэгээс ялгасан бодисуудын B. bovis, B. bigemina, B. caballi, T. equi зүйлийн бабезын өсөлтийг дарангуйлах идэвхийг флюресценцийн аргаар судалсны дүнд молекулын бүтэцдээ галлоил бүлэг агуулсан 1, 2, 10, 17, 18, 13 болон бусад 14, 15, 19, 20, 21 нэгдлүүд нь бусад нэгдлүүдээс илүү сайн идэвхтэйг тогтоов.
Зохиогч
