20 альфа-гидроксистероид дегидрогеназа (20α-HSD) нь прогестероныг идэвхгүй 20 альфа дигидропрогестерон (20α-OHP) болгон хувиргадаг фермент юм. Харх, туулай, гахай, үхэрийн 20α-HSD нь альдо-кето редуктаза бүлэгт хамаарагддаг. Жирэмсний үеийн үхрийн ихэсийн 20α-HSD-ийн үйл ажиллагааг судлахын тулд 242, 280 дахь хоногуудад ихэсийн эдийн сорьцийг цуглуулсан. Үхрийн 20α-HSD-ийн генийн үйл ажиллагааг RT-PCR, Real-time PCR, Northern blot, in situ hybridization, Western blot, Immunohistochemistry болон Immuno Flourescence аргуудыг ашиглан тодорхойлсон. 20α-HSD генийн cDNA-ийн нийт урт нь 1127 bp нуклеотид, 323 амин хүчил болохыг тогтоолоо. Зүйл хоорондын 20α-HSD генийн гомологи анализын үр дүнд ямаа 96%, буга 96%, гахай 81%, хүн 76%, туулай 74%, адуу 74%, хулгана 68%, харх 66% ижил төстэй байсан. Үхэрийн ихэсийн 20α-HSD генийн мРНХ-ийн экспрессийг RT-PCR, Real-time PCR, Northern blot, in situ hybridization аргаар судалсан. Үхрийн 20α-HSD мРНХ нь өндгөвч, ихэсээс их хэмжээгээр ялгарч байсан. Northern блоттинг анализын үр дүнд 20α-HSD мРНХ нь CH2, CH3, CL3 үе шатуудадаас ялгарч байсан. Клонингийн аргаар гарган авсан үхэрийн ихэс болон фермерийн үхэрийн ихэсийн эдийн хооронд 20α-HSD мРНХ нь ялгаатай экспресслэгдэж байсан. 20α-HSD генийн поликлонол эсрэг биеийг гарган авахдаа рекомбинант уургийг E.Coli-д трансформаци хийж гарган авсан. CHO-К1 эсэд трансфекци хийсэн рекомбинант 20α-HSD уураг нь 37 кДа байв. Эсрэг биеийг ашиглан Western blot анализ хийхэд 20α-HSD уураг нь ихэс, шар бие, шар биеийн эдийн эсээс тус тус ялгарч байсан. 20α-HSD генийн промотерийн хэсгийг мөн клонингийн аргаар гарган авсан бөгөөд 927 bp байсан ба GATA-1, CRE-BP, Oct-1, SRY зэрэг хэд хэдэн төрлийн транскрипцийн факторийг агуулж байсан. Транскрипцийн факторуудын үүргийг судлахын тулд 5 төрлийн мутаци үүсгэсэн. Тус тус мутаци үүсгэсэн генийг CHO-K1 болон HEK293 эсэд трансфекци хийн люциферази анализаар промоторийн идвэхийг шалгасан. CRE-BP факторийн нөлөөгөөр 20α-HSD генийн үйл ажиллагаа мэдэгдэхүйц нэмэгдсэн боловч бусад векторуудад люцифераза идэвхжил ажиглагдаагүй. CRE-BP фактор нь 20α-HSD генийн транскрипцид чухал үүрэг гүйцэтгэдэг болохыг харуулж байна. 20α-HSD генийн промоторийн үүргийг судалахын тул EGFP (enhanced green fluorescent protein)-г промоторт трансфекци хийн CHO эсүүдэд шилжүүлэн суулгасан экспрессийн векторыг судлахад EGFP уураг экспресслэгдэж байв. 20α-HSD генийн мРНХ-ийн экспрессийг Northern blot болон in situ hybridization аргаар шалгахад жирэмсний сүүлийн үе болон CL2, CL1 үе шатанд экспрессийн түвшин өндөр байсан. Энэхүү судалгаагаар 20α-HSD генийн мРНХ болон уураг нь бэлгийн мөчлөгийн үед өндгөвчний люталь эсээс ихэвчлэн ялгардаг болохыг тогтоосон. Учир нь люталь эсүүд нь фолликулын тека эс болон гранулоза эс гэсэн хоёр төрлийн эсээс үүсдэг. Тиймээс 20α-HSD нь бэлгийн мөчлөгийн үед люталь үе шатаас ялгардаг ба хэвийн жирэмслэлтэнд оролцдог байна.
Боловсролын доктор(PhD)
Бүтээлийн тоо : 1
Ишлэгдсэн тоо : 0