• Эхлэл /
• Судалгаа боловсруулалтын тухай мэдээлэл

Судалгаа шинжилгээний үр дүнг эрүүл мэндийн хэрэглээ болгох нь

Салбар : Анагаах ухаан, эрүүл мэндийн шинжлэх ухаан

Төслийн дугаар :

Төслийн төрөл : Сэдэвт ажил

Хугацаа: 2014-2019

Санхүүжилт: 31,500.0 мян.төг

Түлхүүр үг : Үйлчлүүлэгч, Хувийн хэвшил, Сувилагч, Ур чадвар, Эм зүйч

Үр дүн

1. Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ нь чанартай байх гэдэг ойлголтыг биелүүлэх үндсэн зарчим нь үйлчлүүлэгч төвтэй тусламж үйлчилгээ юм. Үүний гол багана болох эмнэлгийн мэргэжилтнүүд болон үйлчлүүлэгчид нь “Үйлчлүүлэгч төвтэй” эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний талаарх ойлголт сул буюу идэвхгүй, энэ чиглэлээр хуримтлагдсан туршлага үйлчлүүлэгчид ээлтэй бус байна. Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний үйлчлүүлэгч төвтэй загварчлал нь ҮТЭМТҮ-ний 1) үндсэн суурь нь олон мэргэжилтэн бүхий багаар, тусламж үйлчилгээг тасалдалгүй, хүртээмжтэй хүргэж, үйлчлүүлэгчийн хэрэгцээнд үндэслэн дэмжлэг зааварчилгааг хүргэх, 2) эрүүл мэндийн мэргэжилтэн талаас үйчлүүлэгчийн хэрэгцээг дээдлэх, мэдээлэл, харилцаа холбоог хангаж, үйлчлүүлэгчид сэтгэлзүйн дэмжлэг үзүүлэх дэмжих үйлчилгээ, 3) 2 талын хамтын ажиллагааг хангах гэсэн үндсэн 3 бүрэлдэхүүн, 9 үйл ажиллагаанаас бүрдэж байна.
2. Үйлчлүүлэгчийн эрүүл мэндийн үзүүлэлт, эмчилгээний үр дүн сайн байхад тэдний эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээндээ оролцох оролцоо чухал үүрэгтэй байна. Үйлчлүүлэгчийн идэвх нь үйлчлүүлэгчийн бодит оролцоонд хамгийн том нөлөө үзүүлж байгаа төдийгүй үйлчлүүлэгчийн идэвхтэй байдал, хамтран оролцох хүсэл нь үйлчлүүлэгчийн шийдвэр гаргах оролцоотой шууд хамааралтай байлаа. Үйлчлүүлэгчийн оролцоо идэвхийн загварчлалын хувьд Загвар 4 (Үйлчлүүлэгчийн шинж тэмдэг + Эрүүл мэндийн боловсрол + Оролцох хүсэл + Үйлчлүүлэгчийн идэвх**) нь тусламж үйлчилгээний чанарыг сайжруулахад үйлчлүүлэгчийн оролцоог бүрэн хангах боломжтойг харуулж байна.
3. Чанарыг сайжруулах арга хэрэгсэл болох “Үйлчлүүлэгч төвтэй эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ”-г тусламж үйлчилгээнд хэрэгжүүлэх нь үр дүнтэйг нотолсон хэдий ч манай орны хувьд энэ чиглэлээр хийгдсэн судалгаа, бодлогын баримт бичиг тодорхойлогдсонгүй. ҮТЭМТҮ-ний гол багана болох сувилагч мэргэжилтнүүдийн хэрэгжүүлэх ур чадварын түвшин хангалтгүй болон эм зүйчийн үйлчлүүлэгчид үзүүлэх НЭМ-ийн тусламжийн хэрэгцээ өндөр байгаа нь эрүүл мэндийн мэргэжилтний чадамжийг сайжруулах шаардлагатайг харуулж байна. Тусламж үйлчилгээний чанарыг тодорхойлох нийтлэг болон өвөрмөц үзүүлэлтүүд нь үр дүн буюу гарцад чиглэсэн нь оновчгүй, үзүүлэлтийн суурь түвшинг тодорхойлоогүй нь чанарын хяналт, чанарын өсөлтийг тодорхойлох боломжгүй байна. Тусламж үйлчилгээний чанарыг сайжруулахад дан бүтцийн болон үр дүнгийн үзүүлэлтийг хэрэглэх бус, хэрэгжилтийн явцыг сайжруулах үүднээс нотолгоот үйл ажиллагааны үзүүлэлтийг эрүүл мэндийн салбарын чанарын бодлогод тулгуурлан түвшин бүрд хэрэгжүүлэх шаардлага байна.

Удирдагч

Н.Эрдэнэхүү

erdenekhuu@mnums.edu.mn

Эрдэм шинжилгээний бүтээл

1. Нэг сэдэвт бүтээл, ном, товхимол /нэр/

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Н.Мэнджаргал	“Эрүүл мэндийн салбар дахь төр хувийн хэвшлийн түншлэлийн нөхцөл байдлыг үнэлэх нь”. АУ-ы магистрын судалгааны ажил.	2016	Дэлгэрэнгүй
2	Б.Нарангэрэл.	Эм зүйчийн эзэмших нийгмийн эрүүл мэндийн чадамжийн хэрэгцээ”. АУ-ы магистрын судалгааны ажил	2016	Дэлгэрэнгүй
3	Д.Нямаа.	“Мэс заслын тасагт ажиллаж буй сувилагчийн ур чадварын үнэлгээ”. СУ-ы магистрын судалгааны ажил	2018	Дэлгэрэнгүй

2. Эрдмийн зэрэг горилсон бүтээлийн нэр

3. Шинэ ба шинэчилсэн бүтээгдэхүүний загвар

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

4. Шинэ болон шинэчилсэн технологи /нэр/

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

5. Тоног төхөөрөмжийн туршилтын загвар

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

6. Батлагдсан стандарт

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

7. Зөвлөмж

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1		1. Эрүүл мэндийн салбарын шинэчлэлийн асуудлын олон талт ойлголтыг нэг зарчим дээр нэгтгэж, олон жил хийхээр оролдож буй салбарын шинэчлэлийг “эмнэлэг болон эмнэлгийн мэргэжилтэн төвтэй” зарчмаас татгалзаж, “Үйлчлүүлэгч төвт” зарчим дээр тулгуурлан бодлогын баримт бичиг, төлөвлөлт, зохион байгуулалтын шинэчлэлийг хийх, 2. Халдварт бус, архаг өвчлөлийн тархалт ихсэж буй өнөө үед эмнэлгийн тусламж үйлчилгээний явцад үйлчлүүлэгч өөрөө идэвхтэй оролцох, улмаар архаг хууч өвчнөө идэвхтэй хянах үйл явцад үйлчлүүлэгчийг туслан дэмжих боломжийг бүрэн хангасан байх үйлчлүүлэгч төвт эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг нэвтрүүлэх, 3. Тусламж үйлчилгээний чанарыг сайжруулах хөтөлбөр, стратеги төлөвлөгөө нь үйлчлүүлэгч төвтэй эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ үзүүлэх, үйлчлүүлэгчийн идэвхтэй байдлыг нэмэгдүүлэх, тэдгээрийг тухайн хүний эрүүл мэндийн асуудлыг шийдэх шийдлүүдэд оролцоход дэмжлэг үзүүлэх чадамж бүхий тогтолцоог эрүүл мэндийн салбарын нэгж бүрт бүрдүүлэх зорилт тавих, 4. Үйлчлүүлэгчийн оролцоо идэвхийн загварчлалын Загвар 4 хувилбар (Үйлчлүүлэгчийн шинж тэмдэг + Эрүүл мэндийн боловсрол + Оролцох хүсэл + Үйлчлүүлэгчийн идэвх **) нь тусламж үйлчилгээний чанарыг сайжруулахад үйлчлүүлэгчийн оролцоог бүрэн хангах боломжтойг харуулж буй учир, үйлчлүүлэгч төвтэй тусламж үйлчилгээг амжилттай хүргэхийн тулд бодлогын бүхий л чиглэлд энэхүү 4 төлөвийн харилцан хамаарлын онцлогийг агуулсан цогц үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх, 5. Тусламж үйлчилгээний үр дүн болон чанарын сайжралыг хэмжих шалгуур үзүүлэлтийг хэрэглэхэд тохиромжтой үндсэн 7 шаардлагыг хангасан үзүүлэлтүүдийг хэрэглэх, ингэснээр энэ үзүүлэлтүүд нь чанарыг сайжруулах үйл явцын чухал бүрэлдэхүүн хэсэг болж хэрэглэгдэх шаардлагатай байна. Ялангуяа, хэрэглэгдэж буй шалгуур үзүүлэлт нь 4) ялгааг сайн илрүүлдэг байх, 6) харьцуулалт хийх боломжтой байх (суурь эсвэл хүрэх түвшинг тодотгох) гэсэн шаардлагуудыг нэн түрүүнд ЭМС-ийн “Эрүүл мэндийн байгууллагуудын үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийх журам”-д өөрчлөлт хийж хангуулах шаардлагатай байна. Үүний үр дүнд чанар сайжирсан эсэхийг илтгээд зогсохгүй цаашдын хүрэх зорилгыг тодорхойлох, тогтолцооны төсөөлөөгүй зарим үр дүнг илрүүлэх, үйл явцыг буцаан төлөвлөгдсөн горимд оруулахад туслах зэрэг ач холбогдолтой. Мөн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний чанарыг хянахад хэрэглэгдэж буй тоогоор илэрхийлэгдэх хэмжүүрүүдийн өвчтөний эрүүл мэндэд нөлөөлж буй эмнэлзүй, нийгмийн эрүүл мэндийн үйл ажиллагаанууд, менежмент, засаглалын чанарыг үнэлэх боломжыг улам бүр сайжруулах, 6. Чанарыг сайжруулах тогтвортой, мэргэшсэн үйл ажиллагаа бүхий, улс төрийн оролцоот хүний нөөцийн бодлогоос ангид бүтэц байхгүйгээс үүссэн хоцрогдлыг арилгахад төр, төрийн бус байгууллагын түншлэлийн хэлбэрүүдийг дэмжин, ОУ-ын сайн туршлага болох чанарын мэргэшсэн байгууллагуудыг дэмжин ажилуулж, үндэсний мэргэжилтнүүдийг чадавхжуулах зөвлөмжийг ЭМ-ийн бодлого боловсруулж, хэрэгжүүлэх төрийн төв байгууллагад зөвлөмж болгож байна.	2016	Дэлгэрэнгүй

8. Заавар

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

9. Патент

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

10.Ашигтай загварын гэрчилгээ

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

11.Зохиогчийн эрхийн гэрчилгээ

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

12. Техник эдийн засгийн үндэслэл

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

13. Газрын зураг, атлас

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

14. Шинэ онол, теором

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он

15. Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл гадаад

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Dulmaa Munkhtogoo, Erdenekhuu Nansalmaa, Kuo-Piao Chung	The relationships of health literacy, preferred involvement, and patient activation with perceived involvement in care among Mongolian patients with breast and cervical cancer, Patient Education and Counseling	2021	Дэлгэрэнгүй

16. Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл дотоод

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Н.Мэнджаргал, Н.Эрдэнэхүү, Л. Мөнх-Эрдэнэ	Өрхийн эрүүл мэндийн төвийн төр хувийн хэвшлийн түншлэлийн үйл ажиллагааг судалсан дүн	2016	Дэлгэрэнгүй
2	Б.Нарангэрэл, Н.Эрдэнэхүү, С.Пүрэвсүрэн	“Эмийн сангаар үйлчлүүлэгчдийн нийгмийн эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний хэрэгцээ”	2016	Дэлгэрэнгүй
3	Н.Мэнджаргал, Н.Эрдэнэхүү, Л. Мөнх-Эрдэнэ	Монгол улсын эрүүл мэндийн салбарын төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн нөхцөл байдлыг үнэлэх нь	2016	Дэлгэрэнгүй
4	Нямаа Д, Эрдэнэхүү Н, Оюунцэцэг С	Сувилагчдын өвчтөнийг үнэлэх ур чадварын үнэлгээ	2016	Дэлгэрэнгүй
5	Нямаа Д, Оюунцэцэг С, Эрдэнэхүү Н	Мэс заслын тасагт ажиллаж буй сувилагчдын “хэрэгжүүлэх” ур чадварын үнэлгээ.	2017	Дэлгэрэнгүй

17.Эрдэм шинжилгээний илтгэл гадаад

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Nyamaa. D, Erdenekhuu. N, Oyuntsetseg. S	“Self-assessment on nursing skills of nurses of the preoperative and postoperative care”	2016	Дэлгэрэнгүй

18.Эрдэм шинжилгээний илтгэл дотоод

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Б.Нарангэрэл, Н.Эрдэнэхүү, С.Пүрэвсүрэн	Эм зүйчийн эзэмших нийгмийн эрүүл мэндийн чадамжийн хэрэгцээг үнэлэх нь	2015	Дэлгэрэнгүй
2	Б.Нарангэрэл, Н.Эрдэнэхүү, С.Пүрэвсүрэн	“Эм зүйчийн эзэмших нийгмийн эрүүл мэндийн чадамжийн хэрэгцээ”	2015	Дэлгэрэнгүй
3	Н.Мэнджаргал, Н.Эрдэнэхүү, Л. Мөнх-Эрдэнэ	Монгол улсын эрүүл мэндийн салбарын төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн нөхцөл байдлыг үнэлэх нь	2016	Дэлгэрэнгүй
4	Н.Мэнджаргал, Н.Эрдэнэхүү, Л. Мөнх-Эрдэнэ	Өрхийн эрүүл мэндийн төвийн төр хувийн хэвшлийн түншлэлийн үйл ажиллагааг судалсан дүн	2016	Дэлгэрэнгүй
5	Нямаа Д, Оюунцэцэг С, Эрдэнэхүү Н.	Сувилагчдын өвчтөнөөс шинжилгээ авах ур чадварын үнэлгээ	2017	Дэлгэрэнгүй
6	Нямаа Д, Оюунцэцэг С, Эрдэнэхүү Н.	Сувилагчдын гардан хийх ур чадварын өөрийн үнэлгээ	2017	Дэлгэрэнгүй
7	Нямаа Д, Оюунцэцэг С, Эрдэнэхүү Н.	Сувилагчийн гардан хийх ур чадварыг нарийн мэргэшил эзэмшилттэй холбон судалсан дүн	2018	Дэлгэрэнгүй

19.Аргачлал

№	Зохиогч	Бүтээлийн нэр	Он
1	Н Эрдэнэхүү	1. Нэгдүгээр зорилт: Үйлчлүүлэгч төвтэй эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ болон үйлчлүүлэгчийн оролцооны талаарх ойлголт болон өнөөгийн байдлыг судлах нэгдүгээр зорилтын хүрээнд эмнэлгийн мэргэжилтэн болон үйлчлүүлэгчдийн хувьд үйлчлүүлэгч төвтэй эмнэлгийн тусламж үйлчилгээ гэж юу болох, тусламж үйлчилгээ хэрхэн хүргэгддэг, үйлчлүүлэгч төвтэй тусламж үйлчилгээг үзүүлэхэд үйлчлүүлэгчийн оролцоо хэр байдаг, үйлчлүүлэгч эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээнд идэвхтэй оролцоход нөлөөлөх хүчин зүйлс зэргийг тусгайлан бэлтгэсэн зургаан асуулт ашиглан чанарын судалгааны ярилцлагын аргаар тодорхойлсон. Уг судалгааг Монгол улсын нийт хүн амд хавдрын төрөлжсөн тусламж үйлчилгээ үзүүлдэг Хавдар Судлалын Үндэсний төвийг түшиглэн хийсэн бөгөөд үйлчлүүлэгчидтэй ганцаарчлан, харин эмнэлгийн мэргэжилтнүүдтэй ганцаарчилсан болон багын ярилцлага хийлээ. Судалгаанд бид зорилтот (purposive) болон судалгаанд оролцогчдын санал болгосон оролцогчийг хамруулах (snowballing) аргачлалыг ашиглан 30 эрүүл мэндийн ажиллагсад болон умайн хүзүү болон хөхний хавдартай 15 үйлчлүүлэгчдийг урьж оролцуулсан. 2. Үйлчлүүлэгчдийн эрүүл мэндийн боловсрол, идэвхжил болон эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээнд оролцох оролцоо хоорондын хамаарлыг тодорхойлох зорилгоор агшингийн судалгааны арга ашиглан Хавдар судлалын үндэсний төвийн хэвтэн эмчлүүлж буй болон амбулаториор үйлчлүүлэгчдийн эрүүл мэндийн боловсрол болон идэвхжлийн түвшин нь тэдний эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээнд оролцох хүсэлт болон бодит оролцоонд хэрхэн хамааралтайг тодорхойлсон. Судалгаанд 5 бүлэг асуумжийн тусламжтайгаар эрүүл мэндийн боловсрол, идэвх нь үйлчлүүлэгчид эмнэлгийн тусламж үйлчилгээний идэвхтэй оролцогчоор оролцоход хэрхэн нөлөөлөх талаар судаллаа. Судалгааны асуумж нь эрүүл мэндийн 6 боловсролын зэргийг тодорхойлох товч асуумж, үйлчлүүлэгч эрүүл, мэндийн тусламж үйлчилгээнд хэрхэн оролцох хүсэлтэй байгааг тодорхойлох, үйлчлүүлэгч өөрийн өвчнөө хянах идэвхийг тодорхойлох, эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээнд үйлчлүүлэгч оролцсон бодит байдлыг илрүүлэх зэрэг 44 асуулт бүхий олон улсад өргөн хэрэглэгддэг стандарт асуумжуудийг судалгаанд ашигласан. Асуумжийн аргаар цуглуулсан тоон өгөгдөлд судалгааны шинжилгээний SPSS програм ашиглан үр дүнг боловсруулсан. 3. Монгол улсын эрүүл мэндийн байгууллагууд дахь үйлчлүүлэгч төвтэй тусламж үйлчилгээний өнөөгийн байдлыг судлах зорилтын хүрээнд агшингийн (cross-sectional) судалгааны арга (тоон болон чанарын судалгааны арга)-ыг ашиглан эрүүл мэндийн салбар дахь төр хувийн хэвшлийн түншлэлийн өнөөгийн нөхцөл байдлыг үйлчлүүлэгч төвтэй тусламж үйлчилгээтэй холбон судлах зорилгоор Улаанбаатар хотоос зорилтот түүврийн аргаар ӨЭМТ (8), дүүргийн нэгдсэн эмнэлэг (3), Төв эмнэлэг болон тусгай мэргэжлийн төв (3), хувийн хэвшлийн эрүүл мэндийн байгууллага (3), 21 аймгаас санамсаргүй түүвэрлэлтийн аргаар Архангай, Сэлэнгэ, Дорноговь аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн нийт 180 мэргэжилтнийг оролцуулан 20 бүлгийн, эрүүл мэндийн салбарын бодлогын түвшинд ажиллаж буй 6 мэргэжилтэнг оролцуулан ганцаарчилсан ярилцлагуудыг хийсэн. Мөн эм зүйн нийгмийн эрүүл мэндиийн тусламж үйлчилгээний боломж, чадамж, түүнд эмзүйчийн гүйцэтгэх үүргийг судлах зорилгоор нийслэлийн эрүүл мэндийн даатгалын гэрээ бүхий нийт 82 эмийн сан тус бүрээс нэг эм зүйч болон 2–3 үйлчлүүлэгч (нийт 248)-ийг судалгаанд хамруулсан болно. Эм зүйн болон нийгмийн эрүүл мэндийн чиглэлээр бодлого, зохицуулалтын ажил эрхэлж байсан туршлагатай, одоо ажиллаж буй мэргэжилтнүүдээс зорилтот түүвэрлэлтийн аргаар 4 мэргэжилтэн (эм зүйн 2, НЭМ-ийн 2) болон асуумж судалгаанд оролцсон үйлчлүүлэгчдээс 2 оролцогч буюу нийтдээ 6 оролцогчидтой ганцаарчилсан ярилцлага хийж мэдээ, мэдээлэл цуглуулж, үр дүнд боловсруулалт хийсэн.	2016	Дэлгэрэнгүй

20.Ишлэл

• Комент

Сэтгэгдэл бичих

Нэр :

---

СЭТГЭГДЛҮҮД